удали́ть сов.

1. (отдалить) аддалі́ць;

удали́ть предме́т от глаз аддалі́ць прадме́т ад вачэ́й;

2. (заставить уйти) вы́даліць; (выпроводить) вы́правадзіць, мног. павыправо́джваць; (вывести) вы́весці; (выгнать) вы́гнаць; (выслать) вы́слаць, мног. павысыла́ць; (уволить) зво́льніць; (исключить) вы́ключыць;

удали́ть посторо́нних вы́даліць (вы́правадзіць) пабо́чных асо́б;

удали́ть из за́ла заседа́ния вы́даліць (вы́весці) з за́лы пасяджэ́ння;

удали́ть дете́й из ко́мнаты вы́весці дзяце́й з пако́я;

удали́ть из университе́та вы́ключыць з універсітэ́та;

3. (из организма, с какого-л. места и т. п.) вы́даліць; (вырезать) вы́разаць, мног. павыраза́ць, павырэ́зваць; (отрезать) адрэ́заць, мног. паадраза́ць, паадрэ́зваць; (извлечь) вы́няць; даста́ць; (вытащить) вы́цягнуць; (вырвать) вы́рваць, мног. павырыва́ць; (вывести) вы́весці; (уничтожить) зні́шчыць; (убрать) прыня́ць, прыбра́ць; (очистить) ачы́сціць;

удали́ть о́пухоль вы́разаць пухлі́ну;

удали́ть ру́ку адрэ́заць руку́;

удали́ть зано́зу вы́няць (даста́ць, вы́цягнуць) стрэ́мку;

удали́ть больно́й зуб вы́рваць хво́ры зуб;

удали́ть пятно́ вы́весці (зні́шчыць) пля́му;

удали́ть снег с пло́щади прыбра́ць снег з пло́шчы, ачы́сціць пло́шчу ад сне́гу;

удали́ть во́лосы с чего́-л. ачы́сціць ад шэ́рсці (ад валасо́ў) што-не́будзь;

4. (устранить) устарані́ць; (отстранить) адхілі́ць; (отодвинуть) адсу́нуць; (избавиться) пазба́віцца;

удали́ть опа́сность адхілі́ць (устарані́ць) небяспе́ку.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

балабо́лка, ‑і, ДМ ‑у, Т ‑ам; Р мн. ‑лак; м.; ДМ ‑лцы, Т ‑ай (‑аю); Р мн. ‑лак; ж.

Разм.

1. ж. Бразготка, якую чапляюць жывёле на шыю, каб не гублялася ў лесе.

2. м. і ж.; перан. Пра таго, хто хутка, многа і абы-што гаворыць. — Вывесці гэтую балаболку! — урэшце не сказаў, а прасіпеў .. [суддзя], узмакрэлы і знясілены ад такога нябачанага канфузу. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скаламу́ціць, ‑мучу, ‑муціш, ‑муціць; зак., што.

1. Зрабіць мутным, узбоўтаным. — Ах! — даўбешкаю махнуў, Цэліўся па палі. Але міма дзеўбануў, Скаламуціў хвалі. Калачынскі. // перан. Зрабіць няясным, заблытаным. [Тэатр] вытузаў сілу, разблытаў нервы, скаламуціў жыццё... Гартны.

2. перан. Вывесці са стану спакою; устрывожыць, усхваляваць.

•••

Вады не скаламуціць — тое, што і вады не замуціць. А вось і сам Стафан з маладымі, але густаватымі ўжо вусамі — ціхі, вады не скаламуціць. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ускаламу́ціць, ‑мучу, ‑муціш, ‑муціць; зак.

1. што. Зрабіць каламутным; замуціць (ваду, вадкасць). Першыя купальшчыкі так ускаламуцяць ваду, што ніхто не захоча больш лезці. Пальчэўскі.

2. перан.; каго-што. Вывесці са стану спакою, усхваляваць. Гэты чалавек не толькі нечым кінуўся.. [Галі] ў вочы. Сваім праніклівым позіркам, здавалася, ён зірнуў ёй у душу і там усё ўскаламуціў, узрушыў. Сабаленка. Страшна.. [Антанюку] парушыць свой пенсіянерскі спакой, ускаламуціць абывацельскую самазадаволенасць жонкі, дачок. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скалану́ць

1. (выклікаць дрыжанне) erzíttern vt, schütteln vt;

2. (перамяшаць) durch Schütteln vermíschen;

3. (вывесці з раўнавагі) aus dem Gléichgewicht bríngen*; in Wut bríngen* (каго-н. A), erzürnen vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Häus¦chen

n -s, - ха́тка, дамо́к

aus dem ~ sein — не па́мятаць сябе́ (ад абурэння)

j-n aus dem ~ bríngen* — разм. вы́весці каго́-н. з сябе́

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

cierpliwość

cierpliwoś|ć

ж. цярплівасць; цярпенне;

uzbroić się w ~ć — запасціся цярплівасцю;

wyprowadzić z ~ci — вывесці з цярплівасці

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Верані́на ’вінегрэт’ (Бяльк.); ’лямешка’ (Нас.). Параўн. рус. дыял. верени́на ’каша з мукі’. Падрабязна аб паходжанні слова гл. Трубачоў, Slavia, 29, 19. Слова можна вывесці і ад дзеяслова тыпу рус. дыял. верени́ть ’спешна што-небудзь рабіць’ (параўн. «верени́на — это муки насыпают, ды в кипяток» — СРНГ). Але не выключаецца, што верабі́на, верени́на < варенина. Параўн. рус. дыял. варе́нина ’варанае пойла для жывёлы’, варе́нина ’варанае мяса’. Адносна фанетыкі параўн. бел. дыял. верэ́нік (< варэ́нік).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Калі́ль ’калі-небудзь’ (калінк., З нар. сл.), коліль; (Янк. 2), колілься (калінк., З нар. сл.). Магчыма, з калінь, колінь (параўн. ніжэй), з асіміляцыяй ‑л‑ да ‑н‑. Па тэрыторыі гэтыя ўтварэнні, праўда, з розных арэалаў Палесся. Менш верагодна бачыць у другой частцы прасл. li‑, вядомае ў розных функцыях (гл. спец. ESSJ SG, 2, 409–413). Як здаецца, нельга вывесці з формы каліколь (гл. вышэй), фіксацыя якой відавочна ўскладняе этымалагізацыю гэтых лексем.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Спата́каць ‘набыць з цяжкасцю, так-сяк’ (лаг., Стан.; Варл.), спота́каць ‘зладкаваць, зрабіць’ (ТС). Семантычна немагчыма вывесці з патака́ць ‘патураць’ (гл.). Ад займенніка так, магчыма, праз дзеяслоў *та́каць з шырокай семантыкай, што замяшчае шырокі спектр канкрэтных значэнняў, параўн. балг. тако́вам ‘нешта рабіць’ і пад. Параўн. таксама рус. та́кать ‘гнаць, падганяць’, што звязана з *točiti, *tekti, гл. наступнае слова (гл. Фасмер, 4, 12). Аднак пры гэтым застаюцца значныя семантычныя цяжкасці.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)