Вушко́ ’ямка ў печы, збоку, для попелу, гарачага вуголля’ (Шушк., 156). Да ву́ха, памянш. форма для абазначэння дэталі печы на падставе метафары «ўваход у печ — галава».
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
стрельну́тьсов., однокр., разг.
1. стрэ́льнуць;
2.(о боли) безл., разг. кальну́ць;
стрельну́ло в у́хе кальну́ла ў ву́ха.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
zíscheln
1.
vi шапта́цца
2.
vt шапта́ць
ins Ohr ~ — шапта́ць на ву́ха
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Аблаву́хі, аблаухі ’з вялікімі вушамі’ (БРС, Нас., Шат., Янк., Бір. дыс., Бяльк., Мат. Гродз.), рус.облоухий да obьlъ (рус.облый ’вялікі, круглы’ і інш.) і ухо ’вуха’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ву́шка, ‑а; Рмн. ‑шак; н.
1.Памянш.-ласк.давуха (у 2 знач.); маленькае вуха.
2. Тое, што і вуха (у 5 знач.). Каваль падняў звон за вушка і ўдарыў па ім каменем.Ваданосаў.
3.пераважнамн. (ву́шкі, ‑шак). Петлі ў абутку для замацавання яго на назе або нацягвання. Ад лапцей засталіся адны аборы і некалькі вушак.Якімовіч.[Тамашовы] боты.. былі звязаны разам за вушкі і перакінуты на плячах.Бядуля.
4. Дзірачка для ніткі ў іголцы.
5.пераважнамн. (ву́шкі, ‑шак). Страва, зробленая з кавалачкаў цеста з угорнутым у іх тварагом, грыбамі і пад.
•••
За вушка ды на сонейка — выкрыць, прыцягнуць да адказнасці каго‑н. [Левановіч:] А мы яго зараз за вушка ды на сонейка.Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
keep one’s weather eye open быць дальнаба́чным, трыма́ць ву́ха во́стра, быць пі́льным
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
атафо́н
(ад гр. us, otos = вуха + =фон)
апарат для узмацнення слыху ў людзей, якія недачуваюць; слыхавая трубка.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Вуша́ты ’з вялікімі вушамі’ (Нас., Байк. і Некр., КСТ). Ад ву́ха, ву́шы з суфіксацыяй, характэрнай для прыметнікаў са значэннем ’які мае пэўную асаблівасць’; параўн. барадаты, насаты і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перапало́нка (i̯lipimeюпка) ’перакладзіна над варотамі’ (Юрч. СНЛ). Магчыма, уграфінізм. Параўн. вепск.реГ ’верхні вушак у дзвярах ці ъокипх’, раіʼіпе ’верх, верхні бок’, удм./;е/ ’вуха’ (і бел.вушак).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вухава́дны ’сварлівы’ (Мат. Гом.). Ад ву́ха і ва́дзіць (гл.), тут хутчэй за ўсё ў значэнні ’шкодзіць’, тады першаснае значэнне — ’той, які шкодзіць вушам (сваім крыкам і да т. п.)’.