Ва́куум (БРС). Праз рус. вакуум (Крукоўскі, Уплыў, 89) < лац. vacuum ’пустата’ (Шанскі, 1, В, 7; Рудніцкі, 1, 296).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Валейбо́л (БРС). Праз рус. волейбол (Крукоўскі, Уплыў, 80) з англ. volleyball (Шанскі, 1, В, 147; Рудніцкі, 1, 465).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ва́лец ’жорны’ (Мат. Гом.). Рус. вальц, валец, укр. валець ’тс’. Праз польск. walec < ням. Walze (Рудніцкі, 1, 301).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ржаві́нне, іржа́вінне, аржа́вінне ’рудая вада на балоце’ (Сцяшк. Сл., ЛА, 2), праз ступень ржа́вінь з іржа 1 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ску́пелець ‘згарэць’ (ТС). Ад купіць, купець (гл.) з нарашчэннем ‑ел‑ або праз прамежкавы назоўнік *скупель ‘тое, што згарэла’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Слі́нзіць ‘плакаць’ (Сцяшк. Сл.). Да слініць ‘тс’ (гл. сліна) праз *слінза ‘плакса’ як рэўза ‘тс’ ад раўці ‘плакаць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Спадня́к ‘ніжні камень у жорнах’ (Мат. Гом., Шатал., ТС). Праз прыметнік сподні да спод (гл.) з суф. ‑ак.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Таза́к ’партупея; рэмень праз плячо для нашэння шаблі’ (Ласт.). Запазычанне, параўн. ст.-цюрк. tušaɣ ’путы’ (параўн. Анікін, 561).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

праве́сці, -вяду́, -вядзе́ш, -вядзе́; -вядзём, -ведзяце́, -вяду́ць; -вёў, -вяла́, -ло́; -вядзі; -ве́дзены; зак.

1. каго-што. Памагчы прайсці куды-н., праз што-н.

П. атрад цераз балота. П. праз агароды.

2. што. Вызначыць, прачарціць.

П. граніцу.

3. чым па чым. Зрабіць рух чым-н. прыціснутым да паверхні.

П. рукой па валасах.

4. што. Пракладваючы, збудаваць, устанавіць.

П. канал.

П. тэлефон.

5. каго (што). Развітваючыся, прайсці разам з кім-н. да якога-н. месца.

П. сястру на вакзал.

6. каго (што). Адправіць куды-н.

П. сына ў армію.

Дзяжурны па станцыі правёў апошні поезд.

7. каго-што. Паглядзець услед таму, хто або што аддаляецца.

П. каго-н. вачамі.

8. што. Дамагчыся ажыццяўлення чаго-н., увасобіць.

П. ідэю ў жыццё.

9. што. Выканаць, ажыццявіць, зрабіць (якія-н. дзеянні, работу).

П. ўборку ўраджаю.

П. рэпетыцыю.

10. каго-што. Тое, што і аформіць (у 2 знач.; спец.).

П. рахункі па касавай кнізе.

11. што. Пражыць, прабыць які-н. час дзе-н. або якім-н. спосабам.

П. некалькі гадоў у ссылцы.

Весела п. свята.

12. каго (што). Ашукаць, перахітрыць (разм.).

Гэтага чалавека цяжка п.

|| незак. право́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць.

|| наз. правядзе́нне, -я, н. (да 1—4, 8—10 знач.), право́д, -у, М -дзе, м. (да 1 знач.), право́дка, -і, ДМ -дцы, ж. (да 1, 4 і 10 знач.; спец.) і право́дзіны, -дзін (да 5 і 6 знач.).

Правод або праводка суднаў цераз канал.

Праводка лініі.

Праводка рахункаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

варо́ты, -ро́т і -аў.

1. Шырокі праезд у сцяне, плоце, які закрываецца створкамі або закладаецца жардзінамі, а таксама самі гэтыя створкі.

Зачыніць в.

Ад варот паварот (катэгарычная адмова; разм.). Ні ў якія в. не лезе (перан.: пра што-н. недарэчнае, бяссэнсавае; разм.).

2. Два слупы з перакладзінай, якія з’яўляюцца месцам, куды заганяюць мяч або шайбу ў розных спартыўных гульнях.

Футбольныя в.

3. перан. Пункт, праз які ажыццяўляюцца інтэнсіўныя сувязі з навакольным светам.

Марскія в.

4. Вузкі праход паміж скаламі (на моры, у гарах).

Карскія вароты.

5. Арка ў памяць якой-н. падзеі.

Трыумфальныя в.

|| памянш. варо́тцы, -аў (да 1 і 2 знач.).

|| прым. варо́тны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

Варотныя слупы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)