дэфіцы́т
(лац. deficit = нестае)
1) недахоп чаго-н., нястача (напр. д. тавараў);
2) недахоп, страта як вынік перавышэння расходаў над даходамі (бюджэтны д.);
3) што-н., чаго няма ў дастатковай колькасці (напр. чарга за дэфіцытам).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
przepaść
I зак.
1. прапасці; знікнуць; згубіцца; падзецца;
2. праваліцца
II przepaś|ć
ж. прорва, бездань, бяздонне, прадонне;
droga nad ~cią — дарога над прорвай (безданню)
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
znad
з-за; з-па-над;
znad chmury — з-за хмары;
znad rzeki — ад ракі;
znad czoła — з ілба;
przybył znad morza — прыбыў з узбярэжжа
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
схілі́цца сов.
1. (нагнуться) склони́ться, наклони́ться;
с. над калы́скай — склони́ться (наклони́ться) над колыбе́лью;
2. (взять направление) склони́ться, поверну́ть;
со́нца ~лі́лася к гарызо́нту — со́лнце склони́лось (поверну́ло) к горизо́нту;
дзень ~лі́ўся к ве́чару — день склони́лся (поверну́л) к ве́черу;
шча́сце ~лі́лася на яго́ бок — сча́стье склони́лось на его́ сто́рону;
3. перен. склони́ться;
я ахво́тна схілі́ўся на іх бок — я охо́тно склони́лся на их сто́рону;
4. перен. преклони́ться, склони́ться;
~лі́цца пе́рад ве́ліччу ідэ́й — преклони́ться (склони́ться) пе́ред вели́чием иде́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Sano non paret dolor, aegro quantus amaret
Здаровы не адчувае болю, які ўласцівы хвораму.
Здоровый не испытывает боли, которая свойственна больному.
бел. Багаты беднаму не спагадае. Здаровы хвораму не верыць, а багаты ‒ беднаму. Сыты галоднаму не верыць. Заможны галышу не спагадае.
рус. Конный пешему не товарищ. Сытый голодного не разумеет. Каждому своя болезнь тяжела. За чужой щекой зуб не болит.
фр. Les repus ne comprennent pas les affamés (Сытые не понимают голодных).
англ. He jests at scars that never felt a wound (Смеётся над шрамами тот, у кого не было ран).
нем. Der Satte weiß nicht, wie dem Hungrigen zumute ist (Сытый не знает, каково на душе у голодного).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
пабі́цца сов.
1. поби́ться, разби́ться;
2. (побить друг друга) подра́ться;
3. (упав, причинить себе ушиб) ушиби́ться;
4. (оказаться помятым — о плодах) поби́ться, помя́ться;
5. (много потрудиться над чем-л.) поби́ться;
6. (нек-рое время) подра́ться
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
Балага́н (БРС) ’будова для хавання бульбы’ (Шушк.), балага́нчик (Касп.). Рус. балага́н, укр. балага́н. Запазычанне (праз цюрк. мовы) з перс. balaχanä ’верхні пакой, пакой над галоўным уваходам’. Локач, 17; Фасмер, 1, 112. Параўн. яшчэ Шанскі, 1, Б, 18–19.
Бала́ґан ’беспарадак’ (тураў., Г. А. Цыхун, вусн. паведамл.). Націск і выбухное ґ сведчаць аб запазычанні з польск. дыял. bałagan. Але (паводле Варш. сл.) у польск. няма такога значэння. Таму лепш лічыць запазычаннем з рус. мовы. Аб паходжанні слова гл. балага́н (якое таксама мае пераноснае значэнне ’беспарадак’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Руль 1 ’прыстасаванне для кіравання рухам’ (ТСБМ). Праз рус. руль ’тс’ з нідэрл. roêr [rur] ’руль’. У выніку міжскладовай дысіміляцыі плаўных р > л у рускай мове, як у рус. февраль ’люты’ < феврарь < лац. februārius ’тс’ (Чарных, 2, 127). Не выключаны таксама ўплыў польск. rudel ’стырно’ (з нова-в.-ням. Ruder, гл. Нававейскі, Zapożyczenia, 143, 261), дзе, асабліва ва ўскосных склонах, спалучэнне ‑dl‑ магло быць заменена беларускім лʼ.
Руль 2 ’крывулька, кіёчак з сучком, на які вешаюць пасудзіну над агнём’ (ТС). Няясна. Магчыма, звязана з наступным словам.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
überwä́ltigen
vt
1) (пера)адо́льваць, браць верх (над кім-н.)
2) адо́лець (пра сон, зморанасць); авало́даць, ахапі́ць (пра пачуцці)
3) узру́шваць, хвалява́ць (пра відовішча)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
áuszahlen
1.
vt выпла́чваць
2.
(sich) апра́ўдваць сябе́; быць рэнта́бельным áuszählen
vt
1) вылі́чваць, падлі́чваць, пералі́чваць
2) спарт. адлі́чваць секу́нды (над баксёрам у накаўце)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)