зва́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

1. Афіцыйна прысвоенае найменне, якое вызначае ступень заслуг, службовага становішча, кваліфікацыі ў галіне якой-н. дзейнасці.

Воінскія званні.

Вучонае з.

2. Ганаровае найменне як адна з форм узнагароды і заахвочвання для далейшых поспехаў дзеячаў працы, навукі, культуры і інш.

З.

Героя Сацыялістычнай Працы.

З. народнага артыста Беларусі.

3. У дарэвалюцыйнай Расіі — аднесенасць да якой-н. грамадскай групы са спадчыннымі правамі і абавязкамі; саслоўе.

Ён з духоўнага звання.

Купецкае з.

4. У дарэвалюцыйнай Расіі — узаконенае абазначэнне службовага становішча па табелі аб рангах; чын.

Быў калежскім асэсарам.

Ён меў з. камер-юнкера.

◊

Адно званне (разм.) — пра тое, што не адпавядае свайму найменню.

Адно з., што горад, а на самай справе — пасёлак.

Ані звання каго-чаго (разм.) — і ў паміне няма.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

казёл, -зла́, мн. -злы́, -зло́ў, м.

1. Дзікая млекакормячая жывёліна сямейства пустарогіх, якая водзіцца звычайна ў гарах.

Сібірскі к.

2. Самец дамашняй казы.

3. Від бабкі, якая складаецца з некалькіх снапоў ячменю або аўса, пастаўленых адмыслова для прасушвання (разм.).

4. Гімнастычны снарад у выглядзе кароткага, абабітага скурай бруса на чатырох высокіх ножках.

Скакаць цераз казла.

5. Назва гульні ў карты, даміно (разм.).

Забіваць казла.

6. Легкавы аўтамабіль павышанай праходнасці (разм.).

Туды толькі на «казле» праедзеш.

◊

Пусціць казла ў агарод (разм., іран.) — дапусціць каго-н. туды, дзе ён хоча мець выгаду.

Як з казла малака — няма ніякай карысці.

|| памянш.-ласк. ко́злік, -а, мн. -і, -аў (да 1 і 2 знач.).

|| прым. казлі́ны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).

К. рог.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

по́дступ

1. (действие) по́дступ, -пу м.; (подход) падыхо́д, -ду м.;

2. мн. по́дступы, -паў;

на по́дступах к чему́-л. на по́дступах да чаго́-не́будзь;

◊

к нему́ и по́дступу нет да яго́ і по́дступу няма́, да яго́ і не падступі́цца;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ве́стка ж. изве́стие ср., све́дение ср., весть;

мець ~ку (~кі) — име́ть изве́стие (изве́стия);

паво́дле іх ве́стак — по их све́дениям;

ад яго́ даўно́ няма́ ~так — от него́ давно́ нет изве́стий (весте́й);

паво́дле ве́стак дру́ку — по сообще́ниям печа́ти;

◊ прапа́сці без ~ткі — пропа́сть бе́з вести

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

quarrel​1 [ˈkwɒrəl] n.

1. спрэ́чка, сва́рка; зва́дка;

a quarrel about/over smth. спрэ́чка з-за чаго́-н.;

make up/patch up a quarrel паміры́цца;

seek a quarrel шука́ць сва́ркі

2. : have no quarrel with smb./smth. не мець нічо́га су́праць каго́-н./чаго́-н.;

I have no quarrel with him. Мне няма за што на яго крыўдзіцца.

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

worry​2 [ˈwʌri] v.

1. (about/over) непако́іцца, турбава́цца, хвалява́цца;

worry about nothing хвалява́цца з-за дро́бязей;

There’s nothing to worry about. Няма чаго турбавацца.

2. непако́іць, хвалява́ць, турбава́ць, дакуча́ць, назаля́ць;

She worried herself sick about her missing son. Яна вельмі непакоілася за свайго прапаўшага сына.

♦

worry to death выкліка́ць мо́цнае хвалява́нне;

not to worry infml нява́жна

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

przelewać się

przelewa|ć się

незак.

1. пералівацца;

2. пралівацца;

u nich się nie przelewać się — у іх лішняга няма, яны маюць абмежаваныя магчымасці; яны ледзь зводзяць канцы з канцамі

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

святы́

1. héilig; перан тс hoch, erháben;

свята́я вада́ Wéihwasser n -s;

свята́я спра́ва éine erhábene Sáche;

святы́ абавя́зак héilige Pflicht;

у яго́ нічо́га няма́ свято́га nichts ist ihm héilig;

2. у знач наз м рэл Héilige (sub) m -n, -n;

святы́ ты́дзень царк Ósterwoche f -;

◊ свята́я святы́х das Állerheiligste (sub)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

Гадаты́вус ’рэзанёр, гаварун’ (ужывалася пераважна шляхтай, Нас.). Запазычанне з польск. gadatywus ’тс’. Гэта апошняе ўтворана ў польск. мове на базе дзеяслова gadać ’балбатаць, гаварыць’ і суфіксальнай часткі ‑tywus (паводле лац. слоў на ‑t‑ivus). У польск. мове гэта спачатку, можа, жартоўнае ўтварэнне (параўн. яшчэ іншыя лацінізаваныя польскія ўтварэнні ад gadać — gadateusz, gadeus ’гаварун’). Але бел. гадатыўка ’гаваруха, гаварлівая (гаворыцца пераважна ў колах шляхты)’ (Нас.) ўтворана на беларускай глебе ад гадатывус (у польск. мове слова gadatywka няма, гл. SW).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Галяле́ць ’блішчаць (пра ваду на лугах і палях)’ (Янк. III). Няяснае слова. Магчыма, ёсць нейкая сувязь са слав. *galo ’прагаліна і да т. п.’, але такая этымалогія застаецца вельмі гіпатэтычнай (няма дадатковых даных), хоць з семантычнага боку яе можна прыняць (*galo ’прагаліна’ — ’прагаліна, голае месца’ > ’голае месца з вадой, што блішчыць’, нарэшце, самастойны дзеяслоў галяле́ць). Трэба звярнуць увагу на тое, што *galo ў некаторых мовах (дыялектах) значыць проста ’возера’ (напр., укр. га́ло; гл. яшчэ Талстой, Геогр., 104–109).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)