свой, свайго́,
1.
2.
3. Уласцівы толькі дадзенай асобе або прадмету; своеасаблівы.
4. Прызначаны для каго‑, чаго‑н.; адпаведны, належны.
5. Які знаходзіцца ў сваяцкіх, сяброўскіх або іншых блізкіх адносінах, звязаны месцам жыхарства, сумеснай працай, агульнымі інтарэсамі і пад.
6.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пры,
Спалучэнне з прыназоўнікам «пры» выражае:
Прасторавыя адносіны
1. Ужываецца для ўказання на непасрэдную блізкасць ад якога‑н. месца.
2. Ужываецца для ўказання на прадмет, установу ці арганізацыю, якія ўключаюць у свой склад што‑н. дапаможнае, падсобнае.
3. Ужываецца для ўказання на месца, установу і пад., дзе хто‑н. займае якое‑н. службовае становішча або дзе што‑н. адбываецца.
Часавыя адносіны
4. Ужываецца для ўказання на падзею ці з’яву, у момант якой адбываецца што‑н.
5. Ужываецца для ўказання на эпоху, перыяд, час, на працягу якіх што‑н. адбываецца, здзяйсняецца.
Аб’ектныя адносіны
6. Ужываецца для ўказання на прадмет, які знаходзіцца ў наяўнасці, які ёсць у каго‑н.
7.
8. Ужываецца для ўказання на асобу, у якой хто‑н. знаходзіцца, жыве.
Акалічнасныя адносіны
9. Ужываецца для ўказання на якую‑н. з’яву, акалічнасць, якія суправаджаюць што‑н.
10. Ужываецца для ўказання на асобу ці калектыў, у прысутнасці якіх што‑н. адбываецца.
11. Ужываецца для ўказання на стан, у якім хто‑, што‑н. знаходзіцца.
Прычынныя адносіны
12. Ужываецца для ўказання на прычыну, падставу чаго‑н.
13. Ужываецца для ўказання на наяўнасць якіх‑н. уласцівасцей, якасцей і пад., якія выклікаюць што‑н., з’яўляюцца прычынай чаго‑н. або падставай для чаго‑н.
Умоўныя адносіны
14. Ужываецца для ўказання на падзею, факт або абставіны, якія з’яўляюцца ўмовай для ажыццяўлення чаго‑н.
Уступальныя адносіны
15. Ужываецца для ўказання на прадмет або абставіны, нягледзячы на якія што‑н. існуе, адбываецца.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыня́ць, прыму, прымеш, прыме;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сабра́ць, збяру, збярэш, збярэ; збяром, збераце;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спусці́ць, спушчу, спусціш, спусціць;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
той, таго́,
1. Паказвае на асобу ці прадмет, якія знаходзяцца не перад вачамі, не побач, а аддалены ў прасторы і часе, як падобныя ім;
2. Паказвае на прадмет ці асобу, што вылучаецца з ліку іншых.
3. Паказвае на які‑н. прадмет, асобу, пра якія гаварылася раней.
4.
5. Паказвае на вядомую ўжо асобу ці прадмет.
6. Іменна ён, не іншы, гэты ж самы (звычайна ў спалучэннях «той жа», «той самы», «той жа самы»).
7. Уваходзіць у састаў: а) складаных злучнікаў: «дзякуючы таму што», «з прычыны таго што», «да таго што», «да тых пор пакуль», «за тое што», «у той час як», «нягледзячы на тое што», «пасля таго калі» і інш.; б) словазлучэнняў, звычайна пабочнага характару, якія звязваюць розныя часткі выказвання: «апрача таго», «акрамя таго», «разам з тым», «між тым» і інш.
8. то́е,
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пусці́ць, пушчу, пусціш, пусціць;
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уве́сь, усяго́,
1. Вызначае што‑н. як непадзельнае, узятае ў поўным аб’ёме; цэлы.
2.
3.
4.
5. З некаторымі назоўнікамі з прыназоўнікамі «з», «у» (ва), «на» утварае ўстойлівыя прыслоўныя словазлучэнні, якія паказваюць на паўнату, інтэнсіўнасць, сілу праяўлення якога‑н. дзеяння.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
да,
Спалучэнне з прыназоўнікам «да» выражае:
Прасторавыя адносіны
1. Ужываецца пры абазначэнні месца, прадмета ці асобы, да якіх скіравана дзеянне, рух.
2. Ужываецца пры абазначэнні мяжы, да якой пашыраецца дзеянне, з’ява і пад.
3. Ужываецца пры абазначэнні мяжы той адлегласці, прасторы, якая аддзяляе адзін пункт ад другога.
Часавыя адносіны
4. У спалучэнні з назоўнікам служыць для абазначэння моманту, да якога працягваецца дзеянне, стан і пад.
5. Ужываецца пры абазначэнні падзеі, з’явы, якім папярэднічала пэўнае дзеянне; адпавядае па значэнню словам: перад чым небудзь, раней чаго-небудзь.
Колькасныя адносіны
6. У спалучэнні з лічэбнікам ужываецца пры абазначэнні колькаснай мяжы чаго‑н.
Аб’ектныя адносіны
7. Ужываецца пры абазначэнні прадмета, асобы, з’явы і пад., да якіх што‑н. далучаецца, дабаўляецца.
8. Ужываецца пры абазначэнні групы або катэгорыі людзей, з’яў, прадметаў і пад., да якіх належыць, адносіцца хто‑, што‑н.
9. Ужываецца пры абазначэнні матыву, мэты якога‑н. дзеяння.
10. Ужываецца пасля назоўніка пры абазначэнні асаблівасцей або прызначэння прадмета, з’явы і пад.
11. Ужываецца пры абазначэнні асобы, прадмета і пад., з якімі звязана якое‑н. дзеянне, стан, прымета, якасць.
12. Ужываецца пры абазначэнні асобы, прадмета, з’явы, у дачыненні да якіх выяўляецца прыгоднасць, прыдатнасць каго‑, чаго‑н.
13.
14. Ужываецца ў загалоўках пры абазначэнні тэмы твора або падзеі, з’явы, з якімі звязан змест твора.
15. Ужываецца пры абазначэнні таго, да чаго заклікаюць, пабуджаюць.
16. Ужываецца пры абазначэнні асобы, прадмета, з’явы і пад., да якіх скіравана дзеянне.
17. Ужываецца пры абазначэнні асобы або прадмета, з якімі сутыкаецца хто‑н., змацоўваецца што‑н.
Акалічнасныя адносіны
18. Ужываецца пры ўказанні на ступень, якой дасягае дзеянне, стан.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адзі́н, аднаго́,
1. Лік.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
•••
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)