сейсмаско́п, ‑а, м.
Прыбор, які адзначае час першага штуршка пры ваганнях зямной кары, а таксама яго напрамак.
[Ад грэч. seismós — ваганне, землетрасенне і skopéo — назіраю.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сія́цельства, ‑а, н.
У дарэвалюцыйнай Расіі — тытулаванне князёў, графаў (ужывалася з займеннікамі «ваша», «яго», «іх»). Ваша сіяцельства.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спруцяне́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Скарчанелы, застылы. [Чырвонаармеец і дзяўчынка] прайшлі паўз таго немца, і яна бачыла яго, доўгага, спруцянелага. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
схудзе́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Тое, што і схуднець. Схудзеў прафесар, вочы ў яго ўваліліся. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
таваразна́ўства, ‑а, н.
Сукупнасць ведаў пра тавар як прадмет гандлю, пра яго ўласцівасці, гатункі і спажывецкае значэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тро́ху, прысл.
Разм. Крыху. Хлеб пахне троху вугалем і аддае крыху ад яго і магутным пахам. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
улюбёна, прысл.
Выражаючы любоў; любоўна. Подпіс атрымаўся закручасты, і Міхась, адставіўшы руку, улюбёна глядзеў на яго. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фанабэ́рыстасць, ‑і, ж.
Разм. Уласцівасць фанабэрыстага. Сандэрс збянтэжыўся, куды дзелася яго фанабэрыстасць, ён яшчэ больш згорбіўся. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
яснавяльмо́жнасць, ‑і, ж.
Гіст. Тытулаванне польскіх паноў і ўкраінскіх гетманаў (ужывалася з займеннікамі ваша, яго, яе, іх).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Катава́сія ’катавасія, беспарадак, шум, гоман і да т. п.’ (ТСБМ, БРС). Рус. катава́сия, укр. катава́сія, балг. катавасия, серб.-харв. катавасіја. Спачатку гэта слова мела значэнне ’царкоўны спеў, што выконваўся абодвума клірасамі, якія сходзіліся на сярэдзіне царквы’. Потым, пераносна, яго пачалі ўжываць для абазначэння шуму, гоману і да т. п. Звычайна лічыцца запазычаннем са с.-грэч. καταβάσιον ’hymnus ecclesiasticus’. Так у Фасмера, 1, 209; Праабражэнскага, 1, 301 і інш. Шанскі (2, К, 89) удакладняе, што для слова катавасія з яго семантыкай трэба ўлічваць і грэч. форму καταβασία ’сашэсце’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)