нард
(гр. nardos)
1) травяністая расліна сям. валяр’янавых з мясістым духмяным коранем і дробнымі кветкамі, пашыраная ў Гімалаях;
2) араматычнае рэчыва , якое атрымліваюць з гэтай расліны.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
сарбі́ т 2
(ад лац. sorbere = паглынаць)
арганічнае злучэнне, шасціатамны спірт аліфатычнага рада; рэчыва , якое атрымліваецца з глюкозы і ўжываецца замест цукру ў харчаванні хворых на дыябет.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тромбапласці́ н
(ад тромб 1 + гр. plastos = вылеплены)
рэчыва , якое паскарае згусанне крыві; змяшчаецца ў тканкавым соку і крывяных цельцах, бярэ ўдзел у ператварэнні пратрамбіну ў трамбін .
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
тэрпенці́ н
(ням. Terpentin, ад гр. terebinthinos = тэрпенцінавы)
смалістае рэчыва , якое выдзяляецца са ствала хвойных дрэў у месцах разрэзу і пры перагонцы дае шкіпінар і каніфоль , жывіца.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
фа́ рба
(польск. farba, ад ням. Farbe)
1) каляровае рэчыва , якім афарбоўваюць прадметы;
2) колер, барва (напр. фарбы восені);
3) перан.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Перага́ джваць (піріга́ джываць ) ’псаваць значную колькасць рэчыва , прадметаў’ (Юрч. СНЛ ). Да пера- (гл.) і га́ дзіць , якое да прасл. *gaditi , gadjǫ ’рабіць паскудным, гнюсным, брыдкім, агідным’ (Махэк₂ , 154), параўн. укр. га́ дитися ’гадзіцца, выклікаць агіду’, рус. га́ дить , ’ванітаваць; сварыцца, лаяць’, га́ диться ’псавацца (аб прадуктах)’; ст.-польск. żadać się ’гадзіцца, адчуваць агіду’, в.-луж. žadławić so ’выклікаць агіду’, н.-луж. žadaś se ’адчуваць агіду’, чэш. haditi ’няславіць, ганіць, адракацца’, славен. gaditi ’прыводзіць да грэбавання’, серб.-харв. га̏дити ’пэцкаць, апаганьваць’, макед. гади се ’адчуваць агіду’, балг. гадя ’пэцкаць, забруджваць, ганьбіць’ < і.-е. *gōd‑/*gēd , параўн. літ. gė́ da ’сорам’, ст.-прус. gīdan (В. скл.) ’тс’, с.-ням. quad ’благі, мярзотны, агідны’, с.-в.-ням. kōt ’бруд, смецце’, ням. Kot ’тс’ ’кал, памёт’ (< *kvōd , цірольск. kōt ’звер, які выклікае агіду’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
це́ ла , -а, мн. н.
1. Матэрыя, рэчыва , што так ці інакш абмежавана ў прасторы; асобны прадмет у прасторы.
Цвёрдае ц.
Газападобнае ц.
Геаметрычнае ц.
2. Арганізм чалавека або жывёлы ў яго знешніх, фізічных формах.
Часткі цела.
3. Тулава, корпус чалавека, жывёлы, птушкі.
Ц. ў сіняках.
4. Асноўная частка, корпус чаго-н. (спец. ).
Ц. гарматы.
◊
(Быць) у целе (разм. ) — быць поўным, укормленым, сытым.
Спасці з цела (разм. ) — схуднець.
Трымаць у чорным целе каго (разм. ) — сурова, строга абыходзіцца з кім-н.
|| памянш. це́ льца , -а, мн. н. знач. ).
|| прым. цяле́ сны , -ая, -ае (да 1 і 2 знач. ).
Цялесныя ўласцівасці шара.
Духоўныя і цялесныя сілы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
concrete
[ˈkɑ:nkri:t]
1.
adj.
1) канкрэ́ тны, рэчаі́ сны; рэа́ льны
2) цьвярды́ , зацьвярдзе́ лы (рэ́ чыва )
3) [kɑ:nˈkri:t] бэто́ нны
a concrete sidewalk — бэто́ нны хо́ днік
2.
n.
1) бэто́ н -у m.
2) канкрэ́ тнае паня́ цьце, ідэ́ я або́ тэ́ рмін
3.
v.t.
заліва́ ць бэто́ нам, пакрыва́ ць бэто́ нам
4.
v.i.
1) цьвярдзе́ ць
2) застыва́ ць
3) бэтанава́ ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
assay
[əˈseɪ]
1.
v.
1) прабава́ ць, выпрабо́ ўваць; дасьле́ даваць, спраўджа́ ць, правяра́ ць
2) аналізава́ ць сплаў ці руду́
This ore assays high in gold — Гэ́ тая руда́ бага́ тая зо́ латам
2.
n.
1) аналі́ з -у m. о́ ба f
2) выпрабава́ ньне n. о́ сьлед -у, тэст -у, экза́ мэн -у m.
3) аналізава́ нае рэ́ чыва
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
ізаля́ цыя
(фр. isolation = адасабленне, раз’яднанне)
1) адасабленне, аддзяленне каго-н. або чаго-н. ад навакольнага асяроддзя (напр. і. інфекцыйна хворых);
2) змяшчэнне асобна, пазбаўленне кантактаў з кім-н. (напр. і. злачынцаў);
3) раз’яднанне частак электрычнага абсталявання пры дапамозе матэрыялу (рэчыва ), які не праводзіць электрычны ток, а таксама сам гэты матэрыял (рэчыва );
4) раз’яднанасць з іншымі, адасобленае становішча (напр. маральная і., палітычная і.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)