Кумы́с ’напітак з малака кабылы’ (ТСБМ). Запазычанне праз рус. з тат. кымызъ ’тс’ (Шанскі, 2, 8, 444).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кур’е́р ’пасыльны ва ўстанове’ (ТСБМ). Праз рус. курьер ’тс’ запазычана з польск. kurier (Шанскі, 2, 8, 459).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кілагра́м ’адзінка вагі, роўная 1000 грамаў’ (ТСБМ). Запазычанне з франц. kilogramme праз рус. килограмм (ЕСУМ, 2, 444).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вундэркі́нд (КТС). Запазычанне з ням. Wunderkind літаральна ’цудоўнае дзіця’, магчыма, праз пасрэдніцтва рускай мовы (Крукоўскі, Уплыў, 76).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пя́раз ’праз, цераз’: пяраз плот скочыў (Шат.). Да пераз (гл.) з няясным пераходам е > я пад націскам.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разгара́шыванне, разгаро́шыванне ’раскрышванне’ (Юрч. СНЛ), разгары́шываць, разгаро́шываць ’крышыць’ (там жа). Ад гаро́х праз параўнанне ’дробны, як гарох’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
агіта́цыя
(лац. agitatio = узрушэнне)
1) палітычная дзейнасць, звязаная з уздзеяннем на свядомасць і настрой мас шляхам распаўсюджання (вусна і праз друк) праграмных ідэй, лозунгаў;
2) перан. пераконванне ў чым-н., угаворванне з мэтай схіліць да чаго-н.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
задыя́к [
гр. zodiakos (kyklos) = звярыны (круг)]
дванаццаць сузор’яў, праз якія Сонца праходзіць свой бачны шлях на працягу года;
знакі задыяка — абазначэнні 12 сузор’яў, якія размешчаны ўздоўж экліптыкі і названы пераважна імёнамі жывёл (Рак, Леў, Скарпіён і інш.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
зігамо́рфны
(ад гр. zygon = пара, двое + -морфны)
які мае дзве формы;
з-ая кветка — кветка, праз якую можна правесці толькі адну плоскасць сіметрыі, што дзеліць кветку на дзве роўныя часткі, напр. кветка анюціных вочак браткоў (параўн. актынаморфны).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
А́ўтар (БРС), ст.-бел. авторъ з 1596 (Булыка, Запазыч.). Запазычана праз польскую мову або непасрэдна з лац. auctor. (Гіст. лекс., 104, 107). Параўн. таксама Рудніцкі, 1, 7; Фасмер, 1, 60; Шанскі, 1, А, 35–36; Собік, Poln.-rus., 168, і інш.
Аўта́р ’алтар’ (Федар., Яруш.). Запазычана вусным шляхам з польск. ołtarz, параўн. перадачу ł праз ў, а таксама польскія дыялектныя формы з націскам на апошнім складзе ołtárz, oltárz, outárz. У польскай мове праз чэшскую з лац. oltāre або ст.-в.-ням. altâri, гл. Рэчак, 44; Басай і Сяткоўскі, SFPS, 11, 18 (з літаратурай).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)