упа́рыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.
1. Дайсці да гатоўнасці ў выніку парання. Буракі добра ўпарыліся. □ Выме [баба] чыгунок цёплай вады з печы, укіне пучок травы, пакрые чыгунок зверху скавародкай, каб лепш упарылася тое зелле. Паўлаў.
2. Спацець ад напружанай дзейнасці, цяжкай працы; вельмі стаміцца. Пакуль выкінулі гной з кароўніка ды пакідалі вазы, — упарыліся. Ермаловіч. — А няхай ты скісні! Замарыў мяне, аж лабаціна ўпарылася, — гаворыць Янка і выцірае хустачкаю лоб. Колас. [Ігнат Пятровіч:] — Не крой душы, Вася.. Дапамажы перанесці ў машыну рэчы. Упарыўся адзін... Шашкоў. // Узмыліцца. Упарыліся коні ад шпаркага бегу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уско́сны, ‑ая, ‑ае.
Які не выказваецца, не выяўляецца непасрэдна; пабочны. Ёсць у мяне пад рукамі толькі скупыя ўскосныя звесткі, знойдзеныя даследчыкамі ў розных архівах. Мехаў. Цяпер я добра ведала, што не толькі не маю права нешта сказаць Віктару.., бо сказаць, гэта значыць зрабіць ускосны папрок яму. Савіцкі. Важным сродкам выяўлення ўнутранага свету чалавека з’яўляецца ў К. Чорнага ўскосная партрэтная характарыстыка. «Полымя». [Чаур]: — Твае любімыя дэтэктывы сцвярджалі: калі няма прамых доказаў, шукай ускосныя. Шыцік.
•••
Ускосная мова гл. мова.
Ускосныя падаткі гл. падатак.
Ускосныя склоны гл. склон.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ча́ры, ‑аў; адз. няма.
1. Паводле забабонных уяўленняў — магічныя прыёмы, пры дапамозе якіх можна ўздзейнічаць на людзей і прыроду; чараўніцтва, вядзьмарства. [Юстап:] Гіну я праз людскія чары. Згубіў мяне благі чалавек — паслаў чорта на невінаватую душу. Калюга. Праходзіць не так многа часу, і ягады ўжо пачынаюць выглядваць з рыльца [гарлачыка]. Вось што значыць чары! Даніленка.
2. Чароўная сіла, прывабнасць, якая захапляе. І ўсё тут поўна мяккіх чараў: І роўнядзь ціхая палёў, І постаць стромкіх тапалёў. Колас. Косця ўжо нічога больш не бачыў, быў цалкам пад уладай чараў дзяўчыны. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шы́бенік, ‑а, м.
1. Пакараны смерцю праз павешанне; павешаны на шыбеніцы. Як той і шыбенік, на сценцы Вісіць скрыпка на цвіку. Бядуля.
2. Разм. Свавольнік, балаўнік, гарэза. [Сын] у мяне такі ўжо шыбенік, забаўку знайшоў — у дзверы стукаць, — апраўдвалася маці. Сачанка. // Бандыт, якога чакае шыбеніца; галаварэз. — Што ты робіш, шыбенік! — нема загаласіў стары. Корбан. — Трэба было затрымаць тут гэтага шыбеніка і — аман. Бажко. Самога Яўхіма Халусту не спыніў бы Лявон, і бо баяўся былога панскага аканома. Не спыніў бы і яго малодшага сына Мікалая — шыбеніка і злодзея. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
long2 [lɒŋ] adv. : long ago даўно́;
not long ago няда́ўна;
it won’t take long гэ́та не зо́йме шмат ча́су;
My holiday is 2 weeks long. У мяне двухтыднёвы адпачынак;
all day/week/year long уве́сь дзень/ты́дзень/год;
before long ху́тка, у ху́ткім ча́се, у бліжэ́йшы час
♦
for (so) long до́ўгі час, даўно́;
Long live..! Няха́й жыве́ …!;
so long infml да пабачэ́ння
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
pair1 [peə] n. па́ра (у розных знач.);
a pair of gloves/earrings па́ра пальча́так/завушні́ц;
a pair of trousers штаны́;
the happy pair шчаслі́вая па́ра (муж і жонка)
♦
a pair of hands infml рабо́чы чалаве́к, рабо́тнік;
in pairs па́рамі;
I’ve only got one pair of hands infml у мяне́ то́лькі дзве рукі́;
that’s anotherpair of shoes гэ́та зусі́м і́ншая спра́ва
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
pile2 [paɪl] v.
1. збіра́ць, валі́ць (у кучу); запа́сіць, нагрува́шчваць;
The table was piled with books. Стол быў завалены кнігамі.
2. ува́львацца, то́ўпіцца;
We all piled into his car. Мы ўсе набіліся ў яго машыну.
pile on [ˌpaɪlˈɒn] phr. v. перабо́льшваць;
Don’t pile it on. Кіньце хлусіць.
pile up [ˌpaɪlˈʌp] phr. v. нагрува́шчваць; нагрува́шчвацца;
My work is piling up. У мяне прыбаўляецца работы.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
pinch2 [pɪntʃ] v.
1. шчыпа́ць, ушчыпну́ць; прышчамі́ць;
Mum, he pinched me! Мама, ён ушчыпнуў мяне!
2. ці́снуць (пра абутак);
My shoes pinch. Мае чаравікі ціснуць.
3. BrE, infml сцягну́ць, укра́сці;
Someone has pinched my coat! Хтосьці ўкраў маё паліто!
4. скупі́цца, экано́міць;
pinch and scrape экано́міць на ўсім
♦ pinch pennies infml экано́міць на ўсім
pinch off [ˌpɪntʃˈɒf] phr. v. прышчыпну́ць, адшчыпну́ць
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
proper [ˈprɒpə] adj.
1. адпаве́дны, нале́жны, падыхо́дзячы;
in the proper way/order нале́жным чы́нам; у нале́жным пара́дку;
I’m not sure that’s a proper subject for a school debate. Я не ўпэўнены, што гэтая тэма падыходзіць для школьнай дыскусіі.
2. прысто́йны
3. пра́вільны
4. (пасля назоўніка) у ву́зкім значэ́нні, ва ўла́сным сэ́нсе;
Physics proper doesn’t interest me. Фізіка сама па сабе мяне не цікавіць.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
sucho
суха;
sucho mi w gardle — у мяне перасохла ў горле;
na sucho разм. сухама; усухамятку;
nie ujdzie mu to na sucho — гэта яму проста так не пройдзе;
pranie na sucho — хімчыстка
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)