ла́кмус, -у, м. (спец.).
Фарбавальнае рэчыва, якое змяняе колер насычанай ім паперы пад дзеяннем кіслот на чырвоны, а пад дзеяннем шчолачаў — на сіні колер.
|| прым. ла́кмусавы, -ая, -ае.
○
Лакмусавая папера — папера, пакрытая лакмусам.
◊
Лакмусавая паперка — сродак выяўлення, праверкі адносін паміж кім-н. і інш.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мало́дшы, -ая, -ае.
1. Меншы па гадах у параўнанні з кім-н., самы малодшы па ўзросце.
М. брат.
М. ў сям’і.
2. Ніжэйшы чынам, ніжэйшы па службовым становішчы.
М. навуковы супрацоўнік.
М. лейтэнант.
3. Пачатковы, ніжэйшы (пра клас, курс і пад.).
Настаўнік малодшых класаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рукаві́цы, -ві́ц, адз. рукаві́ца, -ы, ж.
Род пальчатак з аддзяленнем толькі для вялікага пальца.
Кажуховыя р.
Брызентавыя р. (рабочыя).
◊
Трымаць у вожыкавых рукавіцах каго (разм.) — абыходзіцца з кім-н. строга, сурова.
|| памянш. рукаві́чкі, -чак, адз. рукаві́чка, -і, ДМ -чцы, ж.
|| прым. рукаві́чны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
во́раг, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Той, хто знаходзіцца ў стане варожасці з кім-н.; непрыяцель.
Закляты в.
2. Ваенны праціўнік, непрыяцель.
В. разбіты.
3. чаго. Прынцыповы праціўнік чаго-н.
В. алкаголю.
|| прым. варо́жы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
В. стан.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
по́ўзаць, -аю, -аеш, -ае; незак.
Тое, што і паўзці (у 1 і 2 знач.), але абазначае дзеянне, якое адбываецца не ў адзін час, не за адзін прыём ці не ў адным напрамку.
П. па траве.
П. перад кім-н. (перан.: прыніжацца).
|| наз. по́ўзанне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прывы́кнуць, -ну, -неш, -не; прывы́к, -кла; -ні; зак.
1. да чаго і з інф. Набыць прывычку да чаго-н.
П. рана ўставаць.
2. да каго-чаго. Асвоіцца з кім-, чым-н.
П. да новых знаёмых.
|| незак. прывыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. прывыка́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыкі́нуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -нься; зак. (разм.).
1. кім-чым. Тое, што і прытварыцца.
П. хворым.
Прыкінуўся, што нічога неразумее.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Раптоўна наступіць, прыстаць (пра хваробу).
Вогнік прыкінуўся.
|| незак. прыкіда́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і прыкі́двацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прылучы́цца, -учу́ся, -у́чышся, -у́чыцца; зак.
1. да каго-чаго. Злучыцца з кім-н.; згадзіцца з чым-н.
П. да прапановы.
2. да чаго. Уключыцца ў якую-н. дзейнасць, стаць удзельнікам чаго-н.
П. да навукі.
|| незак. прылуча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. прылучэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыста́віць, -а́ўлю, -а́віш, -а́віць; -а́ўлены; зак.
1. каго-што. Паставіць ушчыльную да чаго-н., прыкласці.
П. зэдлік да ложка.
2. каго (што). Прызначыць для догляду, нагляду пры кім-, чым-н.
П. варту да чаго-н.
|| незак. прыстаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. прыстаўле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
загавары́ць¹, -вару́, -во́рыш, -во́рыць; зак.
1. Пачаць гаварыць.
Усе разам загаварылі.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Абудзіцца, праявіцца ў дзеяннях, настроях і інш.
Сумленне загаварыла ў кім-н.
3. каго (што). Стаміць працяглымі размовамі (разм.).
З. размоўцу.
|| незак. загаво́рваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)