папу́хнуць, ‑не; ‑нем, ‑неце, ‑нуць; зак.
Апухнуць — пра ўсіх, многіх або ўсё, многае. [Стракапытаў:] Зямлю падымаць трэба, іначай жонкі і дзеці, усе, усе папухнуць з голаду. Маўзон. Асвойтаўшыся, [гледачы] падганялі артыстаў: «Не драміце! Ногі папухлі, стоячы!» Місько.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чаргава́ць, ‑гую, ‑гуеш, ‑гуе; незак., каго-што.
Паслядоўна зменьваць адно другім. Чаргаваць заняткі з адпачынкам. // Размяшчаць паслядоўна адно за адным. [Лабановіч:] — Групы вы мяняеце, чаргуеце, але ні аднае не спускаеце з вока, іначай у вас будзе гармідар. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бо.
1. злуч. прычынны. Падпарадкоўвае даданыя сказы з прычынным значэннем; па знач. супадае са злучнікам «таму што».
Хадзем шпарчэй, бо спознімся.
2. злуч. прычынна-супраціўны. Злучае сказы, якія паказваюць на прычыну неабходнасці дзеяння, па сваім знач. набліжаецца да злучнікаў «а то», «іначай».
Я закончу, бо расказваць прыйшлося б цэлы дзень.
3. часц. Ужыв. пасля слова з лагічным націскам і служыць для ўказання на дадзенае слова (разм.).
Праўду бо кажуць: не гані каня дубцом, а гані аўсом.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
besides
[bɪˈsaɪdz]
1.
adv.
1) апрача́ таго́; да таго́ такса́ма; больш таго́
2) у дада́так
3) іна́кш, іна́чай
2.
prep.
1) у дада́так да; апрача́
2) за вы́няткам
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Бала́ст. Рус. балла́ст, укр. бала́ст. Запазычанне з зах.-еўрап. моў. Першакрыніца — гал. ballast або н.-ням. ballast. Гл. Фасмер, 1, 117. Крыху іначай Шанскі, 1, Б, 21 (< гал.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бале́т. Рус. бале́т, укр. бале́т. Першакрыніца запазычання — італ. balletto (ад ballo ’баль’). Мовы-пасрэднікі: франц. ballet або ням. Ballett. Гл. Фасмер, 1, 115 (іначай Шанскі, 1, Б, 23).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бесхрыбе́тны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які мае няцвёрды характар; няўстойлівы, беспрынцыповы. [Нагорны:] «Неабходна перш за ўсё ў сабе выхаваць пільнасць, нянавісць да ворага і вялікую любоў да сваіх людзей, якія апынуліся ў няволі. Іначай, які з мяне палітбаец, — бесхрыбетны чалавек». Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парахава́цца, ‑рахуюся, ‑рахуешся, ‑рахуецца; зак.
Разм.
1. Зак. да рахавацца.
2. перан. Адпомсціць, адплаціць каму‑н. Самая справа, па якой скліканы гэты сход, усім вядома: трэба нешта зрабіць з панам Скірмунтам, трэба так ці іначай парахавацца з ім. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перавяза́ць, -яжу́, -я́жаш, -я́жа; -яжы́; -я́заны; зак.
1. каго-што. Налажыць павязку на каго-, што-н.
П. раненага.
П. рану.
2. каго-што. Абвязаць з усіх бакоў крыж-накрыж.
П. пасылку шпагатам.
3. што. Развязаўшы, завязаць іначай.
П. хустку.
4. каго-што. Звязаць, павязаць усё, многае або усіх, многіх.
П. усе рэчы.
5. каго. Навязаць на новым месцы.
П. цяля.
|| незак. перавя́зваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. перавя́зка, -і, ДМ -зцы (да 1—3 і 5 знач.) і перавя́званне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
перакало́ць 1, ‑калю, ‑колеш, ‑коле; зак., што.
Пакалоць, раскалоць усё, многае. Перакалоць дровы.
перакало́ць 2, ‑калю, ‑колеш, ‑коле; зак.
1. што. Прыкалоць іначай або ў другім месцы; перашпіліць. Перакалоць значок.
2. каго. Закалоць чым‑н. вострым усіх, многіх. Перакалоць свіней.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)