перакіпе́ць, ‑плю, ‑піш, ‑піць; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.) Страціць патрэбныя якасці ад празмернага кіпення. Перакіпела страва.
2. перан. Разм. Перастаць бурна праяўляцца; супакоіцца, заціхнуць. — Пачакай, — супакойвала .. [маці дачку], — хай перакіпіць [бацька], апамятаецца. Прокша. Перакіпеў упарты, жорсткі На вуліцах берлінскіх бой. Прануза.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самарда́к, ‑а, м.
Разм.
1. Груб. Удар па твары. Даць самардака.
2. Хвароба ў роце, пры якой баляць сківіцы. Самардак у роце — есці нельга.
3. Пануры, упарты, маўклівы чалавек. Глядзіць спадылба, як той самардак.
4. Упартасць, маўклівасць. Трэба самардака выгнаць з яго.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хва́ткі, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які спрытна, учэпіста хапае, схоплівае што‑н. Хваткія рукі. / у перан. ужыв. Зрэдку сустракаліся нізкарослыя дубкі, кучаравілася хваткая шыпшына, расшытая аранжавымі ягадамі. Караткевіч. // перан. Спрытны, кемлівы. Кожны з нас бадзёры, упарты, хваткі, Мы яшчэ не зведалі тугі. Прануза.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
perverse [pəˈvɜ:s] adj.
1. распу́сны; разбэ́шчаны; сапсава́ны
2. нату́рысты, нараві́сты, упа́рты, капры́зны;
a perverse child упа́ртае дзіця́
3. ненарма́льны, вы́чварны
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
skittish [ˈskɪtɪʃ] adj.
1. нараві́сты, упа́рты;
a skittish horse нараві́сты конь
2. жывы́, жва́вы; каке́тлівы; гарэ́злівы, гуллі́вы;
get skittish раскаке́тнічыцца
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
unyielding [ʌnˈji:ldɪŋ] adj. fml непада́тлівы; цвёрды, упа́рты;
He is unyielding in his opinion. Ён не жадае адмаўляцца ад сваёй думкі.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Ву́пар ’крывасмок, вампір’ (Касп., Сцяшк., барыс., Шн., 2, 404); параўн. у запісах Федароўскага: «Каб ты па смерці вупарам хадзіў» (слонім., навагр., Федар., 4, 417); ’ваўкаваты, пануры чалавек’ (карэліц., З нар. сл.; Жыв. сл.); ’упарты чалавек’ (Сцяц.; КЭС, лаг.; Жд., 3; Цых.); ’надзьмуты чалавек’ (Жд., 2). Семантыка і форма слова — вынік кантамінацыі слоў упы́р ’крывасмок, вампір’ (гл.) і упіра́цца ’упарціцца’; супадзенне націску з польск. upior ’крывасмок’ не дае падстаў лічыць бел. слова запазычаннем, бо само польск. слова лічыцца запазычаннем з усх.-слав. з-за пачатковага u‑; аналагічнае развіццё значэння параўн. у рус. упы́рь ’крывасмок’ і упы́рь ’упарты чалавек’ (Фасмер, 4, 165 і наст.). Гл. упор, упі́ра ’упарты чалавек’, ’неслух’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Муду́р ’фанабэрысты, пыхлівы’, ’упарты, выдумляльнік’ (Нас., Гарэц.), мудуроўны ’фанабэрысты’ (Нас.). Балтызм. Параўн. літ. mudrùs ’слаўны, хвацкі, зухаваты’, ’бадзёры, бойкі’, mùdrinti ’упрыгожваць, выстройваць, прыбіраць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Натурлівы ’схільны да самадурства, упарты, капрызны’ (Гарэц., Анім., Сл. ПЗБ, Яўс.), ’наравісты’ (Нас., Бяльк., ТС). Да натура, літаральна ’той, хто паказвае свой характар’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
hard-headed [ˌhɑ:dˈhedɪd] adj.
1. практы́чны, цвяро́зы;
He is a hard-headed businessman. У яго ёсць хватка бізнесмена.
2. упа́рты, цвердало́бы
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)