1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сесці куды-н., на што-н. у вялікай колькасці.
У вагон насела многа людзей.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Асядаючы на чым-н., пакрыць сабою.
Насеў пыл.
3.на каго (што). Напаўшы, наваліцца з сілай.
Удвух населі на аднаго.
4.перан., на каго (што). Звярнуцца з настойлівымі просьбамі, патрабаваннямі (разм.).
|| незак.насяда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кружо́к, -жка́м., в разн. знач. кружо́к;
паста́віць патэ́льню на драўля́ны к. — поста́вить сковороду́ на деревя́нный кружо́к;
се́сці це́сным ~жко́м — сесть те́сным кружко́м
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Вы́дзірак1 ’ачышчанае ад карчэўя і кустоў поле’ (Сцяшк.); ’цалінны ўчастак, які ўпершыню прыараны да поля’ (Яшк., стол.), вы́дзеркі ’поле сярод лесу на месцы аблогі’ (Яшк., нясвіж.), вы́дзеркі, ву́дзеркі ’ўпершыню апрацаваны ўчастак зямлі’ (Шатал.). Да выдзіраць, драць. Параўн. выдзёр, выдранка.
Вы́дзірак2 ’выступ з печы, на якім можна сесці’ (Янк. I). Да выдзіраць(цца) (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лу́жынаж Pfütze f -, -n; Láche f -, -n;
◊ се́сці ў лу́жынуразм in éine míssliche Láge geráten*; in der Pátsche [Tínte] sítzen*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
опусти́ться
1. апусці́цца, мног. паапуска́цца, спусці́цца, мног. паспуска́цца; (на стул)се́сці;
2.(о почве, доме) асе́сці; (об уровне воды) зні́зіцца, спа́сці;
3.перен. (морально) апусці́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыкарэ́ць, ‑эе; зак.
Закарэўшы, прыстаць, прысохнуць. Павязка прыкарэла да раны. □ Я раблю намаганне сесці. Недзе на спіне прыкарэла сарочка да свежай раны, коле ў правым баку.С. Александровіч.На ботах ля самых калень разам з пяском прыкарэла жоўтае сасновае шыллё: Вуля нядаўна хадзіў па лесе.Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Про́сесць (prósiść) ’месца ў кроснах, дзе палатно мяжуецца з ніткамі’ (Варл.), ’прамежак паміж верхнімі і ніжнімі ніткамі асновы, праз які праходзіць чаўнок’ (мін., Шатал.), про́сець (петр., Шатал.). Паводле Раманавай (Наим., 121), першапачатковая мера палатна, параўн. рус.про́шесть, была збліжана з дзеясловам сесть ’сесці’, г. зн. ’тое, што можна зрабіць за адзін прысест, не адрываючыся’. Сумнеўна. Гл. прасесць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
наўкру́гразг.
1.нареч. вокру́г; вкругову́ю;
се́сці н. — сесть вокру́г;
пайсці́ н. — пойти́ вокру́г (вкругову́ю);
2.предлог срод. вокру́г;
н. во́зера — вокру́г о́зера
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
dosiadać
незак.czego сядаць (на каня, матацыкл і да т.п.);
dosiadać motocykla — сесці на матацыкл
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
банке́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Рмн. ‑так; ж.
Тып нізкай табурэткі з мяккім сядзеннем прамавугольнай або круглай формы. Антон Авяр’янавіч рашуча ўстаў з канапы і рассунуў стол.., схадзіў у спальню і на кухню і прыцягнуў адтуль усё, на чым толькі можна было сесці, — крэслы, табурэткі, банкеткі.Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)