Verbum

Вя́каць (БРС, Касп., Нас., Бяльк.). Рус. вя́кать ’тс’. Параўн. серб.-харв. вѐкнути ’бляяць’, славен. vékati ’крычаць, скардзіцца’. Мабыць, гукапераймальнае (так Фасмер, 1, 375; там і агляд іншых версій).

Гуча́ць ’гучаць’. Параўн. рус. гучать, укр. гучати, чэш. hučeti, серб.-харв. гучати і г. д. Прасл. *gučati роднаснае *gukati (гл. гука́ць). Гл. Трубачоў, Эт. сл., 7, 166–168.

◎ Лазі́ца ’дробная і тонкая лаза’ (Нас.), лазіца, лазічка ’лазняк’ (Юрч. Вытв.), серб.-харв. лозица, макед. лозица, лозинка, балг. лозица — памянш. ад лоза ’вінаград’. Бел.-паўд.-слав. словаўтваральная паралель.

Малы́ш ’маленькі хлопчык, дзіця, малы ростам’ (ТСБМ), малы́шка ’малютка’ (Нас.). Укр. мали́шко ’тс’, рус. малы́ш, серб.-харв. мали̑ш, малиш ’тс’. Прасл. mališь ’малы чалавек’ (Слаўскі, SP, 1, 77).

◎ Ная́дрыцца ’набухнуць’ (Сл. ПЗБ), рус. наядриться ’нарваць, успухнуць; выспець, наліцца (пра збожжа)’, польск. najędrznieć ’набухнуць; наліцца’, серб.-харв. najedparu ’наліцца’, макед. najadpu ’наліцца, напоўніцца сокам’. Да ядрыцца, гл.

Пасрэ́дны ’невысокі па якасці, звычайны’ (ТСБМ). Калька з рус. посредственный пры ад’ідэацыі польск. pośredni ’ускосны’, ’сярэдні’, ’дапаможны’. Мае кніжны характар. Параўн., аднак, серб.-харв. по̀средан ’пасрэдны’, ’сярэдні’, ’ускосны’.

Паты́лак ’задняя частка галавы’ (гом., Мат. Гом.). Рус. поты́лок ’удар па патыліцы’; пск., цвяр. ’патыліца, карак у скаціны’, серб.-харв. по̀тиљак ’патыліца’. Прасл. архаізм роtуlъкъ. Да тыл (гл.).

Рэ́дзіна ’сетка ў масцы ад пчол’ (Рам., 8). Рус. ре́день ’рэдкая тканіна’, польск. rzędzina ’тс’, серб., харв. редина ’тс’, славацк. riedina ’рэдкі лес’. Прасл. *rědina. Да рэдкі (гл.).

Зду́ха ’дрыгва’ (Сл. паўн.-зах.; пруж., ДАБМ, 685), здухавіна ₂ ’нізкае вільготнае месца’ (Нас.), ’падзолістая глеба’ (Сл. паўн.-зах.), зды́ховина ’дрыгва’ (ганц., ДАБМ, 754). Укр. дыял. зду́ховина ’багна’, серб.-харв. ѝздуха ’непрыкметная трэшчына ў русле, што ўцягвае рачную ваду’. Насуперак Юркоўскаму (Ukr. hydrogr., 164) прэфікс хутчэй не sъ‑, а jьz‑ (параўн. серб.-харв.) ці vъz‑ (параўн. здух). Трэба пагадзіцца з Талстым (СГТ, 185), што тэрмін непасрэдна звязаны з анатамічным тэрмінам (гл. здух) паводле падобнасці знешняга дзеяння.

Ма́за ₁ ’каламазь’ (бераст., Сцяшк. Сл.). Аддзеяслоўнае ўтварэнне з суф. ‑а (Слаўскі, SP, 1, 59). Да ма́заць (гл.).

Ма́за ₂ ’капрызніца, песта’ (ТС). Утворана аналагічна, як папярэдняе. Параўн. яшчэ палес. ма́зя ’тс’, ’плакса’; тураўск. мазаны ’збалаваны, спешчаны’ (ТС) адпавядае чэш. mazna ’распешчаная жанчына’, серб.-харв. ма́зница ’тс’, чэш. rozmazlenec ’пястун’. Як і чэш., палес. лексемы — да ма́заць, чэш. mazati se з экспрэсіўным адценнем, серб.-харв. ма́зити ’патураць’, ’ліслівіць, дагаджаць’. Сюды ж ма́зацца ’песціцца, капрызіць’, ма́заць ’патураць’ (ТС).