свядо́масць ж.

1. в разн. знач. созна́ние ср.;

грама́дская с. — обще́ственное созна́ние;

2. (способность понимать, отдавать себе отчёт в чём-л.) созна́тельность; осмы́сленность;

с. мас — созна́тельность масс;

с. учы́нку — созна́тельность (осмы́сленность) посту́пка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

облома́ть сов.

1. (отделить части, куски чего-л.) аблама́ць, мног. паабло́мліваць; палама́ць;

облома́ть себе́ зу́бы перен. палама́ць сабе́ зу́бы;

2. перен., прост. (воздействовать на кого-, что-л., уломать) аблама́ць, улама́ць; (уговорить) угавары́ць; (убедить) перакана́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пра́вило в разн. знач. пра́віла, -ла ср.;

◊

по всем пра́вилам иску́сства па ўсіх пра́вілах майстэ́рства;

по всем пра́вилам па ўсіх пра́вілах;

положи́ть себе́ за пра́вило (пра́вилом) узя́ць сабе́ за пра́віла;

как пра́вило як пра́віла.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

БАРЭЛЬЕ́Ф

(франц. bas-relief літар. нізкі рэльеф),

від рэльефнай скульптуры, дзе пукатая частка выявы выступае над плоскасцю фону не больш як на палову свайго аб’ёму. Барэльеф (выяўленчы і арнаментальны) — пашыраны від аздаблення архітэктурных збудаванняў і твораў дэкар. мастацтва. Часам барэльефы ўпрыгожваюць пастаменты помнікаў, стэлы, мемар. дошкі, манеты, медалі, гемы.

На Беларусі вядомы з даўніх часоў. У барэльефе выкананы віслыя пячаткі, каменныя і драўляныя абразкі («Канстанцін і Алена», 12 ст.; «Премудрость созда себе храм. Праздники» Ананія, 15—16 ст.); выявы евангелістаў на Віцебскіх царскіх варотах, у Міхайлаўскім касцёле ў в.Міхалішкі Астравецкага р-на Гродзенскай вобл., М.К.Радзівіла Сіроткі ў надмагіллі (17 ст., фарны касцёл у Нясвіжы). Развіццё барэльефу ў 19 — пач. 20 ст. звязана з імёнамі скульптараў В.Смакоўскага, К.Ельскага, К.Барычэўскага, Р.Слізеня, І.Цэйзіка і інш. Барэльефныя выявы часам уключаюць у мемар. помнікі (Курган Славы Савецкай Арміі — вызваліцельніцы Беларусі, 1969, А.Бембель; помнік воінам і партызанам на воз. Нарач у Мядзельскім раёне, 1968, Б.Маркаў, Я.Печкін; стэла з мемар. комплексу Рыленкі, 1973, М.Рыжанкоў; помнік І.Буйніцкаму ў в. Празарокі Глыбоцкага р-на, 1976, І.Міско, і інш.). Барэльефы ствараюць самадзейныя разьбяры па дрэве: І.Лук, А.Пупко, Дз.Сталяроў.

А.К.Лявонава.

т. 2, с. 336

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

зваць несов.

1. (каго на што, да каго, чаго) звать (кого на что, к кому, чему), призыва́ть (кого на что, к чему); мани́ть;

з. да сябе́ дзяце́й — звать к себе́ дете́й;

з. дамо́ў у го́сці — звать домо́й в го́сти;

з. на барацьбу́ — звать (призыва́ть) на борьбу́;

заву́ць да́лі да сябе́ — ма́нят да́ли к себе́;

2. (именовать) звать, называ́ть; (называть по имени) оклика́ть;

◊ успаміна́й як зва́лі — погов. помина́й как зва́ли

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

віць несов. вить;

◊ в. вяро́ўкі — (з каго) вить верёвки (из кого);

з ве́тру вяро́ўкі в. — нести́ (поро́ть) ахине́ю (дичь, вздор, ерунду́, галиматью́, чепуху́, чушь);

сам на сабе́ вяро́ўку ўе — сам себе́ я́му ро́ет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыбра́цца сов.

1. (красиво одеться) наряди́ться, разряди́ться, убра́ться; (придать себе нек-рую нарядность) принаряди́ться, приоде́ться, приубра́ться; при́браться;

2. (принять более красивый вид) укра́ситься, разукра́ситься, убра́ться; (немного украситься) приукра́ситься;

3. (произвести уборку) убра́ться, прибра́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ipsum sibi asciam in crus impingere

Самому сабе ўвагнаць сякеру ў нагу.

Самому себе вогнать топор в ногу.

бел. Сам на сябе нож точыць. Сам на сябе вяроўку ўе. На суку стаіць і сук сячэ.

рус. Подрезать сук, на котором сидишь. Самому себе рыть яму. Он сам на себя нож точит. Он сам на себя плеть свил. Сам свою бороду оплевал.

фр. Scier la branche sur laquelle on est assis (Пилить ветку/сук, на которой/-ом сидишь).

англ. Don’t make a rod for your own back (He делай палку на свою спину).

нем. Den Ast absägen, auf dem man sitzt (Отпилить сук, на котором сидишь).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

Sibi bene facit, qui bene facit amico

Сабе робіць дабро той, хто робіць яго сябру.

Себе делает добро тот, кто делает его другу.

бел. Хто людзям дабра жадае, той і сабе мае. Добра рабі, і добра будзе.

рус. За добро добро́м платят. Добро сеять ‒ добро и пожинать. Сделав другу добро, себе жди того же. На добрый привет добрый ответ. Живи добрее, будешь всем милее. Делай другим добро, будешь сам без беды. Живи для людей, поживут и люди для тебя.

фр. A bon salut bon accueil (На добрый привет ‒ добрый ответ).

англ. A good deed is never lost (Доброе дело никогда не пропадает).

нем. Gut Gruß, gute Antwort (Хороший привет, хороший ответ).

Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)

располага́ющий​II

1. прич. які́ (што) схіля́е, які́ (што) выкліка́е прыхі́льнасць;

располага́ющий к себе́ які́ (што) выкліка́е прыхі́льнасць да сябе́; см. располага́ть​III;

2. прил. (внушающий симпатию) сімпаты́чны, прые́мны, прыва́бны;

располага́ющая вне́шность прые́мны (прыва́бны) вы́гляд.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)