шчо́ўканне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. шчоўкаць — шчоўкнуць, а таксама гукі гэтага дзеяння. Недзе на ўскраіне сядзібы пачулася няўпэўненае шчоўканне салаўя. Стаховіч. Пачуўшы шчоўканне затвора, невядомы рэзка спыніўся і ўзняў рукі. «ЛіМ».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Свірсту́н ‘нейкая птушка’ (хойн., Арх. ГУ), ‘птушка конік, Anthus Bechstein’ (Інстр. 2), свырсту́н, свэрсту́н ‘цвыркун’ (брэсц., ЛА, 1). Аддзеяслоўны назоўнік, у аснове дзеяслоў тыпу рус. свирестеть ‘рэзка свісцець, што да *svьr‑, гл. сві́рчэць. Параўн. Антропаў, Назв. птиц, 349.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
узвінці́ць, ‑вінчу, ‑вінціш, ‑вінціць; зак., каго-што.
1. Разм. Прывесці ў стан нервовага ўзбуджэння; усхваляваць, раззлаваць. Узвінціць субяседніка. Узвінціць нервы.
2. Рэзка павялічыць выраб зброі; прыняць крутыя меры да павелічэння ўзбраення. Узвінціць гонку ўзбраення.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Перакі́нчык ’здраднік, перабежчык’, ’вераадступнік’ (Гарэц., Др.-Падб.), перакі́днік ’хто ў час размовы рэзка мяняе свае погляды’ (чэрв., Сл. ПЗБ). Да перакідацца, перакінуцца (гл.), параўн. польск. przekińczyk, ст.-польск. pierekidczyk ’вераадступнік’, якія аўтары Варшаўскага слоўніка выводзяць з укр. переки́нець = переки́нчик = переки́дько ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Скіркава́ць ‘адзывацца скірканнем — пра птушак глухароў’ (Сцяшк.), скірканне ‘крык глухароў’ (Інстр. 2). Гукаперайманне. Параўн. укр. ки́ркати ‘рэзка, пранізліва крычаць, крыкнуць (аб курыцы)’, выкл. кирр! ‘аб пранізлівым крыку спалоханай курыцы’. Параўн. кіркаць (гл.), якое суадносіцца з літ. kir̃kti ‘крычаць (аб гусях)’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адрэ́заць
1. ábschneiden* vt;
2. разм (рэзка адказаць) knapp und únwillig ántworten; éine schárfe [schróffe] Ántwort geben*;
◊ як (нажо́м) адрэ́заць разм éine schárfe [schróffe, kategórische] Ántwort geben*
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
варыко́нд
[англ. varicond, ад vari(able) = зменлівы + cond(enser) = кандэнсатар]
кандэнсатар з рэзка выражанай нелінейнай залежнасцю ёмістасці ад прыкладзенага электрычнага напружання.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ускі́нуць, -ну, -неш, -не; -кінь; -нуты; зак., што.
1. Рэзка ўзняць уверх.
У. сцяг над калонай.
У. галаву.
У. вочы на каго-н. (хутка глянуць).
2. на што. Падняўшы ўверх, кінуць.
У. граблі на воз.
У. рукзак на плячо.
3. на што. Надзець, накінуць на сябе (разм.).
У. хустку на плечы.
|| незак. ускіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і ускі́дваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
няслу́шнасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць няслушнага. Няслушнасць заўваг.
2. Памылковасць думак, учынкаў. Усвядоміць няслушнасць сваіх меркаванняў. □ Панцеляймон Мікалаевіч рэзка крытыкаваў дробнабуржуазныя асветніцкія погляды, даказваў няслушнасць довадаў тых, хто выступаў супроць політэхнівацыі, за «чыстую» навуку. Лушчыцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Бэ́нцнуць ’ударыць рэзка, з сілай’ (Касп., Сцяц.), ’выцяць’ (Сцяшк. МГ), бэнц! ’выклічнік, які выражае хуткае падзенне або ўдар з гукам’ (Нас., Бяльк.); гук ад пляску, калі выцяць па мяккай рэчы’ (КЭС, лаг.). З польск. bęcną́ć, bęc (гукапераймальнае ўтварэнне, гл. Слаўскі, 1, 31).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)