э́піка, ‑і, ДМ эпіцы, ж.

1. Сукупнасць эпічных твораў. Руская эпіка.

2. Тое, што і знае. Эпічная па свайму жанраваму характару трылогія [«На ростанях» Я. Коласа] перадае і самыя тонкія лірычныя перажыванні. Эпіка і лірыка спалучаюцца ў ёй ужо вельмі натуральна і арганічна. Гіст. бел. сав. літ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ Падале́шнік ’род шматгадовых травяністых раслін сямейства кірказонавых’ (ТСБМ), падалешнікі ’род грыбоў’ (Грыг.). Да альха (гл.). У назвах грыбоў, па назіраннях Яшкіна (Бел.-рус. ізал., 99), беларуска-руская ізалекса (паўн.-усх. Беларусь — наўгародскія, пскоўскія і цвярскія землі).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

а́нгла-няме́цка-ру́скі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. а́нгла-няме́цка-ру́скі а́нгла-няме́цка-ру́ская а́нгла-няме́цка-ру́скае а́нгла-няме́цка-ру́скія
Р. а́нгла-няме́цка-ру́скага а́нгла-няме́цка-ру́скай
а́нгла-няме́цка-ру́скае		 а́нгла-няме́цка-ру́скага а́нгла-няме́цка-ру́скіх
Д. а́нгла-няме́цка-ру́скаму а́нгла-няме́цка-ру́скай а́нгла-няме́цка-ру́скаму а́нгла-няме́цка-ру́скім
В. а́нгла-няме́цка-ру́скі (неадуш.)
а́нгла-няме́цка-ру́скага (адуш.)		 а́нгла-няме́цка-ру́скую а́нгла-няме́цка-ру́скае а́нгла-няме́цка-ру́скія (неадуш.)
а́нгла-няме́цка-ру́скіх (адуш.)
Т. а́нгла-няме́цка-ру́скім а́нгла-няме́цка-ру́скай
а́нгла-няме́цка-ру́скаю		 а́нгла-няме́цка-ру́скім а́нгла-няме́цка-ру́скімі
М. а́нгла-няме́цка-ру́скім а́нгла-няме́цка-ру́скай а́нгла-няме́цка-ру́скім а́нгла-няме́цка-ру́скіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

няме́цка-белару́ска-ру́скі

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. няме́цка-белару́ска-ру́скі няме́цка-белару́ска-ру́ская няме́цка-белару́ска-ру́скае няме́цка-белару́ска-ру́скія
Р. няме́цка-белару́ска-ру́скага няме́цка-белару́ска-ру́скай
няме́цка-белару́ска-ру́скае		 няме́цка-белару́ска-ру́скага няме́цка-белару́ска-ру́скіх
Д. няме́цка-белару́ска-ру́скаму няме́цка-белару́ска-ру́скай няме́цка-белару́ска-ру́скаму няме́цка-белару́ска-ру́скім
В. няме́цка-белару́ска-ру́скі (неадуш.)
няме́цка-белару́ска-ру́скага (адуш.)		 няме́цка-белару́ска-ру́скую няме́цка-белару́ска-ру́скае няме́цка-белару́ска-ру́скія (неадуш.)
няме́цка-белару́ска-ру́скіх (адуш.)
Т. няме́цка-белару́ска-ру́скім няме́цка-белару́ска-ру́скай
няме́цка-белару́ска-ру́скаю		 няме́цка-белару́ска-ру́скім няме́цка-белару́ска-ру́скімі
М. няме́цка-белару́ска-ру́скім няме́цка-белару́ска-ру́скай няме́цка-белару́ска-ру́скім няме́цка-белару́ска-ру́скіх

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Ляша́н ’паляк’ (Янк. 1). Да лях (гл.). Утворана пры дапамозе суфікса ‑jan‑inъ, другая частка якога адпала, ці выраўнялася паводле формы н. скл. мн. л. — jan‑e. Магчыма, ад ляшан і ляшоўка ’шляхцянка’ (ТС), як драг. маскоўка ’жыхарка Масквы, руская’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

сарафа́н, ‑а, м.

Руская верхняя жаночая вопратка ў выглядзе асобага крою свабоднай доўгай сукенкі без рукавоў з засцежкай пасярэдзіне. // Жаночая сукенка без рукавоў. Выйшла і Святланка разам са сваім класам, са школай. У белай блузцы і блакітным сарафане. Юрэвіч. Чырвоны паркалёвы сарафан Валі здалёку здаваўся нейкай незвычайнай жывой кветкай. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шасцяры́к, ‑церыка, м.

1. Старадаўняя руская мера (вагі, аб’ёму і пад.), якая змяшчае шэсць якіх‑н. адзінак, а таксама прадмет такой вагі, аб’ёму і пад. Шасцярык пшаніцы. Цвік-шасцярык. Свечка-шасцярык.

2. Уст. і спец. Прадмет, які складаецца з шасці частак. Вяроўка-шасцярык. Нітка-шасцярык.

3. Запрэжка ў шэсць коней.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Інтры́га. Запазычанне з франц. intrigue, якое ўзыходзіць да лац. intricare ’заблытваць’. Для беларускай крыніцай можа быць польская ці руская мова (Крукоўскі, Уплыў, 77). У рускай (першая фіксацыя 1710 г., Біржакова, Очерки, 364), відаць, праз польскае ці нямецкае пасрэдніцтва (Фасмер, 2, 136; Шанскі, 2, I, 104).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

семяры́к, ‑мерыка, м.

1. Старая руская мера (ліку, вагі, аб’ёму і пад.), якая змяшчае ў сабе сем якіх‑н. адзінак, а таксама прадмет, які складаецца з сямі частак. Семярык жыта.

2. Сем коней у адной запрэжцы. А палац у агнях, служба ўся ў кунтушах, Семярык каля ганка, стаеннікі белыя Рыюць дол капытамі. Лужанін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пласці́на ’тонкая палоска цвёрдага матэрыялу (ТСБМ), ’плаха, палова распілаванага уздоўж бервяна’ (шальч., беласт., Сл. ПЗБ; воран., Сцяшк. Сл.; Мат. Гом.), рус. дыял. пласти́на ’палова распілаванага ў даўжыню бервяна, ад якога адрэзаны гарбылі; самая тоўстая дошка’. Беларуска-руская ізалекса. Да пласт (гл.). Сюды ж пласцінка ’тонкая палоска гліны, адрэзаная ганчаром’ (баран., ЖНС).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)