кананіза́цыя

(с.-лац. canonizatio, ад гр. kanonizo = падпарадкоўваю правілу)

1) залічэнне каго-н. царквою ў святыя;

2) перан. узаконьванне, ператварэнне якога-н. правіла ў абавязковае.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

ініцыя́лы

(лац. initialis = пачатковы)

1) пачатковыя літары імя і імя па бацьку або імя і прозвішча;

2) пачатковыя літары раздзела кнігі або абзаца, як правіла, больш буйныя і аздобленыя ўзорамі.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

offend [əˈfend] v.

1. кры́ўдзіць;

I didn’t mean to offend you. Я не хацеў цябе пакрыўдзіць.

2. зневажа́ць (пачуцці), выкліка́ць агі́ду;

offend the eye/the ear зневажа́ць зрок/слых

3. fml (against) паруша́ць (закон, правіла і да т.п.); рабі́ць злачы́нства

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

дастасава́ць (да чаго) сов. примени́ть (к чему); (теорию и т.п. — ещё) приложи́ть (к чему);

д. пра́віла да рашэ́ння зада́чы — примени́ть пра́вило к реше́нию зада́чи;

д. тэо́рыю да пра́ктыкі — приложи́ть тео́рию к пра́ктике

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

exception [ɪkˈsepʃn] n. выключэ́нне, вы́нятак

♦

the exception that proves the rule выключэ́нне, яко́е дака́звае пра́віла;

make an exception рабі́ць выключэ́нне;

take exception to smth. пярэ́чыць чаму́-н; кры́ўдзіцца на што-н.;

with the exception of за выключэ́ннем;

without exception без выключэ́ння

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

зако́н, ‑а і ‑у, м.

1. ‑а. Абавязковае для ўсіх правіла, устаноўленае вышэйшым органам дзяржаўнай улады, якое мае найвышэйшую юрыдычную сілу. Канстытуцыя — асноўны закон Саюза Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік. Кодэкс законаў аб працы. Рабіць усё па закону.

2. ‑у. Наказ, загад, які з’яўляецца неаспрэчным, абавязковым для каго‑н. Загад камандзіра — закон для падначаленых.

3. ‑у. Агульнапрынятае правіла грамадскіх паводзін; звычай. Закон гасціннасць Законы сяброўства.

4. звычайна мн. (зако́ны, ‑аў). Асноўныя палажэнні ў якой‑н. справе, абумоўленыя яе сутнасцю. Законы правапісу. Законы вершаскладання.

5. ‑у. Пастаянная, аб’ектыўна існуючая сувязь паміж з’явамі, якая выцякае з прыроды саміх рэчаў; заканамернасць. Законы развіцця прыроды. Законы класавай барацьбы.

•••

Закон божы — асноўныя палажэнні хрысціянскай рэлігіі, як прадмет выкладання ў дарэвалюцыйнай школе.

Воўчы закон — пра адносіны ў грамадстве, дзе пануе самавольства дужых.

Закон не пісан для каго або каму — пра таго, хто ігнаруе агульнапрынятыя правілы, нормы паводзін.

Па-за законам — у становішчы, калі хто‑, што‑н. не ахоўваецца законам, пазбаўлены заступніцтва з боку дзяржаўных органаў.

Сухі закон — забарона ўжываць алкагольныя напіткі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пры́нцып, ‑у, м.

1. Асноўнае, зыходнае палажэнне якой‑н. тэорыі, вучэння, навукі і пад. Прынцыпы знешняй палітыкі СССР. Прынцыпы пралетарскага інтэрнацыяналізму. Дэмакратычны прынцып кіраўніцтва. □ — Не турбуйцеся, — адказаў я. — Работа рэдакцыі абумоўлена святымі прынцыпамі нашага савецкага друку — выступаць толькі з праўдай. Ракітны. Змагаючыся за стварэнне масавай палітычнай арганізацыі, В. Тарашкевіч прызнае кіруючую ролю Кампартыі ў рэвалюцыйным руху і сам як камуніст умела і творча ажыццяўляе гэты прынцып. Палуян. // Асноўны закон якой‑н. дакладнай навукі. Прынцып сусветнага прыцягнення.

2. Унутранае перакананне ў чым‑н., норма або правіла паводзін. Гаварыў [бацька] пра свае маладыя гады, выкладаючы мне пры гэтым некаторыя свае жыццёвыя прынцыпы. Таўлай. Назанскі ніколі не адступаўся ад свайго правіла — кожны дзень свежая кашуля. Гэта быў яго жалезны прынцып: у свежай кашулі, гаварыў ён, працуецца лепш. Гаўрылкін.

3. Асноўная асаблівасць канструкцыі якога‑н. механізма, прыбора. Гучнагаварыцель зроблены па прынцыпу тэлефона. □ [Мірон:] — Пастукаем аб камень, зробім насечкі, каб не слізгала. Так сказаць, па прынцыпу пілы. Маўр.

•••

У прынцыпе — у асноўным, у агульных рысах.

[Ад лац. principium — пачатак, аснова.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

працэ́нт м., в разн. знач. проце́нт;

пра́віла ~таў — мат. пра́вило проце́нтов;

вы́канаць план на сто ~таў — вы́полнить план на сто проце́нтов;

п. прыбы́ткаў — проце́нт при́былей;

◊ на (усе) сто ~таў — на (все) сто проце́нтов

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)

generality

[,dʒenəˈræləti]

n., pl. -ties

1) агу́льная фра́за, павярхо́ўнае, неканкрэ́тнае цьве́рджаньне

2) агу́льны пры́нцып або́ пра́віла

3) бальшыня́ f., бо́льшая ча́стка

4) агу́льная я́касьць, агу́льныя ўмо́вы

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

principle

[ˈprɪnsəpəl]

n.

1) пры́нцып -у m.; асно́ва f.

religious principles — рэлігі́йныя кано́ны

2) пра́віла n., зако́н -у m.

to make it a principle — зрабі́ць пра́вілам

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)