самапаўто́р, ‑у, м.

Тое, што і самапаўтарэнне. Самапаўторы прыводзяць не толькі да лагічных няўвязак, але і да цьмяных вобразаў, блытаніны. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Rgen

m -s, - дождж;

im ~ пад дажджо́м;

vom ~ in die Тrufe ≅ з агнр ды ў по́лымя

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Trufe

f -, -n вадасцёкавы жо́лаб

◊ vom Rgen in die ~ kmmen* — папа́сці з агнр ды ў по́лымя

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

АСІПЕ́НКА Алесь

(Аляксандр Харытонавіч; 7.9.1919, в. Пушкары Віцебскага р-на — 6.8.1994),

бел. пісьменнік. Засл. работнік культуры БССР (1979). Скончыў Мінскі пед. ін-т (1955). У Айч. вайну партызан. З 1966 гал. рэдактар час. «Маладосць», з 1972 гал. рэдактар сцэнарнага аддзела кінастудыі «Беларусьфільм», у 1976—80 гал. рэдактар газ. «Літаратура і мастацтва». Першы зб. апавяданняў «Лёд растае» (1958). Асн. тэмы твораў — гераізм народа ў барацьбе з фашызмам, партыз. рух, пасляваен. аднаўленне (раман «Вогненны азімут», 1965; аповесці «Жыта», 1966; «Два дні і дзве ночы», 1976; апавяданні), жыццё вёскі і горада, сац. і маральна-этычныя праблемы (раманы «Непрыкаяны маладзік», 1971—80, Літ. прэмія імя І.Мележа 1981; «Лабірынты страху», 1992; аповесці «Дысертацыя», «Няроўнай дарогай», абедзве 1957; «Паплавы», 1958; «Абжыты кут», 1963; апавяданні). Па сцэнарыях Асіпенкі пастаўлены маст. фільмы «Пяцёра адважных» (1971), «Надзейны чалавек» (1975), «Кожны трэці» (1980, з Н.Сафаравым), тэлефільм «Ясь і Яніна» (1974, з С.Паляковым), дакумент. фільм «Трывогі першых птушак» (1986) і інш.

Тв.:

Выбр. творы. Т. 1—2. Мн., 1979;

Зб. твораў. Т. 1—3. Мн., 1989—90.

Літ.:

Быкаў В. Таленавітая аповесць // Полымя. 1964. №7;

Кухараў С. Акрыленасць душы // Полымя. 1979. № 9;

Савік Л. Падзеі, час, людзі // Полымя. 1981. № 1;

Грамадчанка Т. З увагай да звычайнага // Полымя. 1983. № 6.

І.У.Саламевіч.

т. 2, с. 31

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Рагану́ць ’упасці, скінуцца’ (Сцяшк.), ’памерці, здохнуць’ (Полымя, 1986, 2, 119). Магчыма, роднаснае да чэш. rohnouti ’моцна параніць’, ’ударыць’, якое, разам з рус. гро́хнуть, лічыцца гукапераймальным утварэннем (Махэк₂, 515).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

саля́рка, ‑і, ДМ ‑рцы, ж.

Разм. Саляравае масла. Полымя вырвалася з напоўненай саляркаю вапны, у якой механізатары прамываюць дэталі машын. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

самараскрыццё, ‑я, н.

Кніжн. Раскрыццё самога сябе, сваіх мар, задум. Самараскрыццё вобраза. Самараскрыццё характару. □ Раман.. не ігнаруе і сродкаў лірычнага самараскрыцця. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

самарэкла́ма, ‑ы, ж.

Усхваленне самога сябе, сваіх якасцей. Яны не шукаюць гучнай славы, не любяць самарэкламы і самаафішавання, бо яны — камуністы. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

самаскі́д, ‑а, М ‑дзе, м.

Тое, што і самазвал. Бетонамяшалкі праз роўныя прамежкі часу выкідалі гатовы замес у жалезныя кузавы самаскідаў. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скампанава́насць, ‑і, ж.

Уласцівасць і стан скампанаванага. У аповесці відно імкненне да сюжэтна-кампазіцыйнай скампанаванасці, аўтар хоча зацікавіць чытача прыгодніцкімі момантамі. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)