Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
То́га ’верхняе мужчынскае адзенне, доўгі плашч без рукавоў у суддзяў, старажытных рымлян і інш.’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). Культурнае запазычанне праз рус.то́га, польск.toga з лац.toga ’тс’ < tego, tegere ’закрываць, прыкрываць’, роднаснага грэч.στέγω ’пакрываю, закрываю’, ст.-інд.sthágati, sthagayati ’захутвае; пакрывае’ (ЕСУМ, 5, 590; Голуб-Ліер, 484).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Плед ’пакрывала з шарсцяной тканіны’ (ТСБМ). Праз польск.pled ці рус.плед (у якой праз ням. мову) запазычана з англ.plaid ’гунька, ваўняная коўдра шатландскіх горцаў, якую яны (скручаную) насілі на левым плячы і выкарыстоўвалі як плашч ці бурку ў кепскае надвор’е’ < гэльск.plaide ’коўдра’ (Фасмер, 3, 277; Банькоўскі, 2, 604) < palaid ’аўчына’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
палу́днаваць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; незак.
Тое, што і абедаць; есці полудзень. [Сяргей] успомніў, што сёння наспех снедаў і зусім не палуднаваў.Адамчык.Дзядзька Коля разаслаў на зямлі каля камбайна плашч, злазіў на сядзенне і дастаў клуначак з харчамі. Мы селі палуднаваць.Хадкевіч.// Есці паміж абедам і вячэрай. Тут вячэраюць, а мы яшчэ не палуднавалі.Сташэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
здубяне́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які страціў рухомасць, адчувальнасць ад холаду (пра цела, часткі цела). Вось і сапёры. Адны з іх скончылі сваю працу і грэюць цяпер здубянелыя рукі і ногі.В. Вольскі.// Зацвярдзелы, злубянелы (пра адзенне). Соня пакінула на сябе здубянелы ад сырасці плашч.Гроднеў.Дзядзька памалу закасаў заскарузла-здубянелую зрэбную калашыну, агаліў рану.Ставер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
cloak
[kloʊk]1.
n.
1) плашч -а́m., ма́нтыя f.
2) по́крыва n.
cloak of snow — по́крыва сьне́гу
under the cloak of loyalty — пад ма́скай ляя́льнасьці
2.
v.t.
прыкрыва́ць, хава́ць; маскава́ць
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
шчы́калатка, ‑і, ДМ ‑тцы; Рмн. ‑так; ж.
Сучляненне касцей галёнкі з касцямі ступні, якое выдаецца па баках нагі. Шчыкалаткі былі загорнуты анучамі, якія былі запраўлены ў салдацкія чаравікі.Новікаў.//Абл. Сучляненне касцей на пальцах рук. [Парфеніха] пастукала шчыкалаткамі пальцаў аб паліваны бок.Баранавых.Плашч настываў, карабаціўся на холадзе і рэзаў ля шчыкалатак голыя рукі.Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БУРНО́С,
1) верхняе адзенне бел. жанчын. Апраналі ў халоднае надвор’е як святочную вопратку замест світкі ці кажуха. Падобнае адзенне (бурнус) вядома ў рус. жанчын. Пашыраны з 19 ст. пад уплывам зах.-еўрап.гар. касцюма. Шылі з шэрага, радзей белага, саматканага валенага сукна. Аднабортны, доўгі, расшыраны ўнізе бурнос зашпільваўся на гузікі, меў адкладны каўнер (на Вілейшчыне без каўняра) і 2 невял. Бакавыя завышаныя кішэні. Аздаблялі нашыўкамі і аблямоўкай чорнага аксаміту, шоўкавай ці сацінавай тасьмы, дэкар. строчкай. Бытавалі ў строях Панямоння і Цэнтр. Беларусі да 1930-х г. 2) Мужчынскае верхняе адзенне, тое, што бурка.
3) Плашч з капюшонам з белай шарсцяной тканіны ў арабаў.