Перавары́ны ’частка току’ (Мат. дыял. канф., 71). Узнікла ў выніку кантамінацыі слоў пера‑гародка і паўд.-бел. вары́на, ворʼе ’жэрдкі ў плоце; кол у штакетніку’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пераглуздзя́чыванне (піріглузьдзя́чывыньня) ’пустыя размовы’ (Юрч. СНЛ). Да пера- (гл.) і ⁺глуздзячыць, якое з глуздзі́ць ’глупствам набіваць галаву, турбаваць пустымі размовамі’, глуздзе́нь ’пустамалот’ (Нас.) < глузд (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перапая́саны ’перавязаны вышытым ручніком’ (кам., Жыв. НС). Да пера- (гл.) і ’пажаць ’абвязваць поясам’, параўн. рус. пожать, ст.-слав. пояса™ ’тс’, макед. прапаіце ’падперазаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перасошча ’бэлька паміж слупамі ў восені’ (Касп.). Утворана пры дапамозе суфікса ‑ь]е з пера- і сошка < саха ’слуп, раздвоены ўверсе, на якім ляжыць кладзі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перашны́харыць (піряшныхыріць) ’абшукаць хутка і старанна’ (Юрч. СНЛ). Да пера- (гл.) і шныпарыць* якое, відаць, у выніку кантамінацыі лексем нюхаць і um тарыць/ шныпарыць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перашы́ўка (піряшы́ўка) ’перагародка ў хаце’ (Мат. Маг.). Да пера- і шыць (гл.), адно са значэнняў якога ’прыбіваць’, параўн. абшыць ’абвіць дошкамі’, перабіўка ’тонкая перагародка’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перагрэ́біны ’пласты сена’ (свісл., Шатан.), перагроб ’пласт сена’ (Сцяшк. Сл.). Да пера- і грэбсці, грэбаць (гл.). Аб суфіксе ‑ін‑ы гл. Сцяцко, Афікс. наз., 43–44.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пераксьці́цца (піряксьці́цца) ’перахрысціцца’, піряксьці́ць ’перахрысціць’ (Нас., Мядзв., Бяльк.), пярэкста ’яўрэй, які прыняў хрышчэнне’ (Нас.). Да пера- і коціць (гл.), параўн. польск. przechrzcie, старое przekrzcić, przechrzta ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Перамо́ўка ’сварка’ (Нас.), пэрэмоўка, пырамоўка ’тс’ (бяроз., драг., ЛА, 3), смал. перемолвка ’непаразуменне’, рус. кастр. ’калатнеча’, польск. przemówka ’папрок’. Паўн.-слав. Да пера- і мовіць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перапу́ць ’частка шляху, пераход’ (паўн.-усх., КЭС), рус. паўн. перепу́ть ’дарога, шлях’, смал. ’частка шляху’. Утворана, як пераход ці перапу́да (гл.). Да пера- і пуць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)