памі́н, ‑у, м.
Дзеянне паводле дзеясл. памінаць (у 2 знач.).
•••
Няма (і) ў паміне гл. няма.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
угамо́н, ‑у, м.
У выразах: угамону няма, угамону няма на каго — нельга стрымаць, спыніць каго‑, што‑н. Разбушавалася аднойчы Мора. Кіпела ўчора І заўчора, І зараз угамону ўсё няма. Корбан. [Палашка:] — Няма на яго ніякага ўгамону, ва ўсякую маю справу .. нос уткне... Лынькоў. Ах, чэрці раскосыя! — абурыўся ён, углядаючыся ў заячыя сляды. — Угамону на іх няма. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нельга, няможна, немагчыма, не трэба □ няма як, няма чаго, як без рук
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
пажыві́цца, -ыўлю́ся, -ы́вішся, -ы́віцца; зак. (разм.).
1. Знайсці для сябе якую-н. ежу, пажыву.
Няма дзе курам п.
2. чым. Узяць для сябе што-н. чужое, атрымаць якую-н. карысць з чужога.
П. чужым дабром.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
выключэ́нне, -я, мн. -і, -яў, н.
1. гл. выключыць.
2. Адступленне ад агульнага правіла, рэдкі выпадак.
Няма правіла без выключэння.
◊
За выключэннем, прыназ. з Р — акрамя, апрача каго-, чаго-н.
Сабраліся ўсе, за выключэннем хворых.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абтапта́цца, -тапчу́ся, -то́пчашся, -то́пчацца; -тапчы́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Стаць абтаптаным, утаптацца.
Снег абтаптаўся.
2. Знасіць, стаптаць абутак.
Зусім абтаптаўся, няма чаго на ногі насунуць.
|| незак. абто́птвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чык, выкл. (разм.).
1. Ужыв. гукапераймальна для абазначэння кароткага адрывістага трэску, ляску і пад.
У хаце чыкалі ходзікі: чык-чык...
2. у знач. вык. Ужыв. ў знач. дзеясл. чыкаць—чыкнуць.
Нажом чык — і пальца няма.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
анаэро́бы
(ад ан- + аэробы)
арганізмы, здольныя жыць у асяроддзі, дзе няма атмасфернага кіслароду, напр. некаторыя бактэрыі, ніжэйшыя расліны (параўн. аэробы).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
afford [əˈfɔ:d] v. магчы́, мець магчы́масць/мажлі́васць; дазво́ліць сабе́ (набыць);
I can’t afford it. Гэта мне не па кішэні;
I can’t afford the time. Мне некалі; У мяне няма часу; Няма калі.
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
дзе, прысл.
1. пыт. У якім месцы.
Дзе вы працуеце?
2. месца. У якім месцы.
Няма дзе адпачыць.
3. неазнач. Тое, што і дзенебудзь.
Пашукай лепш, можа дзе згубіў.
Ці няма дзе вольнага месца?
4. адноснае. Ужыв. як злучальнае слова, падпарадкоўвае даданыя сказы месца, азначальныя, дапаўняльныя, дзейнікавыя, уступальныя сказы.
Горад, дзе я жыў.
5. у знач. часц. Ужыв. для выражэння поўнай немагчымасці чаго-н., сумнення ў чым-н.
Адпачыў? — Дзе адпачыў!
Столькі работы.
◊
Дзе наша не прападала (разм.) — выказванне рашучасці ісці на рызыку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)