комплексны ядахімікат, які выкарыстоўваецца для перадпасяўной апрацоўкі насення сельскагаспадарчых культур.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
насе́нне, ‑я, м.
1. Зачатак вышэйшых раслін, які складаецца з зародка і абалонкі; семя, зерне. Асноўным кормам вавёркі з’яўляецца насенне елкі і сасны.«Весці».З насення толькі адной шышкі цэлы барак мог бы зашумець на ветры.Ігнаценка.
2.зб. Зерні раслін, прызначаныя для пасеву. Насенне жыта. Пратручваць насенне. □ У новым калгасным гумне гула і пастуквала арфа: перапускалі насенне.Чорны.// Часткі раслін (клубні, цыбуліны і пад.) або цэлыя расліны, прызначаныя для пасеву. Пакінуць бульбы на насенне. □ Выспявала думка сёлетні пасеў канюшыны поўнасцю пакінуць для насення.Асіпенка.
3.перан. Пачатак чаго‑н.; тое, што мае ўплыў, уздзеянне. Падумалася, што і я некалі пасеяў добрае насенне ў сэрцы Уладзіміра.Кавалёў.[Нявідны] поўнаю жменяю сее насенне буры і нянавісці да класавых ворагаў.Колас.
4.перан.Разм. Нашчадкі каго‑н. — Мы дарэмна тут загінем І насення не пакінем, — Кажа большая дачка.Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́растак, -тка, мн. -ткі, -ткаў, м.
1. Маладая галінка, сцябло расліны з лісцем, якое вырасла ад больш старога сцябла ці ствала, або малая галінка, якая вырасла ад кораня асноўнай расліны.
Маладыя парасткі на старым ствале.
2. Сцябло расліны ў самым пачатку яго развіцця з насення.
Насенне пусціла парасткі.
3. звычайна мн., перан., чаго. Першае праяўленне, пачатак чаго-н., зародак.
Парасткі новага.
|| прым.па́расткавы, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.; спец.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
АРНІТАХАРЫ́Я
(ад арніта... + chōreō іду, пашыраюся),
распаўсюджванне насення і пладоў раслін, спораў грыбоў з дапамогай птушак; прыватны выпадак зоахарыі. Птушкі разносяць насенне і плады ў лапках, дзюбах або зашчочных мяшках (напр., жалуды і арэхі разносяць сойкі, кедроўкі і інш.) — сінарнітахарыя. Назапашваючы корм, птушкі хаваюць яго каля пнёў, пад мох і ў інш. месцы. Часам насенне не траціць усходжасці, калі праходзіць праз стрававальны тракт птушак (напр., аўсянкі, малінаўкі, дразды, амялушкі і інш. так пераносяць насенне рабіны, вішні, малін, каліны, чарніц, чаромхі і інш. раслін) — эндаарнітахарыя. Арнітахарыя адбываецца таксама пры выпадковым пераносе птушкамі пладоў, насення і спораў, якія прыліпаюць да пер’я, дзюбы і лапак — эпізоахарыя.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ДВУХГАДО́ВЫЯ РАСЛІ́НЫ, двухлетнікі,
травяністыя расліны з жыццёвым цыклам (ад насення да насення) на працягу 2 гадоў. Каля 50 тыс. відаў з розных сістэм. груп. Пашыраны па ўсім зямным шары, асабліва ва ўмераным поясе Паўн. паўшар’я. На Беларусі больш за 60 відаў. Да Д.р. належыць большасць агароднінных (цыбуля, морква, буракі, капуста і інш.), лекавыя (баркун, наперстаўка, пакрывец, блёкат і інш.), дэкар. (браткі, гваздзік турэцкі, званочак сярэдні, незабудка альпійская і інш.) віды.
У 1-ы год Д.р. развіваюць падземную і надземную вегетатыўныя часткі (корань, цыбуліну, караняплод, сцёблы, лісце), на 2-і ўтвараюць (за кошт назапашаных пажыўных рэчываў) прадаўгаваты парастак з кветкамі, цвітуць, пладаносяць і адміраюць.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
загара́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1.Незак.да загарэць.
2.перан.Разм. Бяздзейнічаць, рабіць вымушаны адпачынак у рабочы час. Паток [машын] расце з кожным днём, гадзінамі «загараюць» шафёры, чакаючы кароткай каманды старога абветранага паромшчыка.Грахоўскі.— Загараем, — гаворыць трактарыст.. — Чакаем насення.«Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
селекцы́йны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да селекцыі. [Стася] расказала, што іхні гурток некалькі год праводзіць селекцыйную работу па вывядзенню шыпшыны з больш сакавітымі пладамі, з меншаю колькасцю насення.Дубоўка.// Атрыманы ў выніку селекцыі. Селекцыйны сорт ячменю.// Які займаецца селекцыяй. Селекцыйная станцыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апраба́цыяж.
1. Approbatión f -, -en; Genéhmigung f -, -en, Bílligung f -, -en;
2.с.-г. Tésten n -s, Erpróbung f -;
апраба́цыя насе́ння Sáatgutanerkennung f -; Tésten des Sáatguts
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
ары́лус
(п.-лац. arillus = мантыя)
нарасць, якая развіваецца вакол семені і садзейнічае распаўсюджанню насення птушкамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
гексахлорбензо́л
(ад гекса + хлорбензол)
ядахімікат, які прымяняюць для пратраўлівання насення сельскагаспадарчых культур супраць узбуджальнікаў хвароб.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)