◎ По́ўрэй, повэрэй, повэр ’вырай’ (ТС). Да выраі 5, выр (гл.). Пачатак слова, магчыма, звязаны з павярнуць (павернуць) ’вярнуць (назад)’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

recapture​1 [ˌri:ˈkæptʃə] n.

1. узя́цце наза́д (горада, крэпасці і да т.п.)

2. зло́ўлены ўцяка́ч

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

eat one’s words

informal

забра́ць наза́д свае́ сло́вы

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)

даўно́, прысл.

1. Многа часу таму назад, раней.

Д. гэта было.

2. На працягу доўгага часу.

Ён д. тут жыве.

◊

Даўно б так! — ужыв. пры адабрэнні чыйго-н. учынку.

З давён-даўна — з даўніх часоў.

|| ласк. даўне́нька (разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

стаго́ддзе, -я, мн. -і, -яў, н.

1. Прамежак часу ў 100 гадоў.

Дваццатае с.

2. чаго. Гадавіна падзеі, што адбылася 100 гадоў таму назад.

С. з дня нараджэння Рыгора Шырмы.

|| прым. стогадо́вы, -ая, -ае і стаго́дні, -яя, -яе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

Агіра́чваць ’паварочваць назад’ (Сцяшк. МГ). Няясна. Адна з магчымых версій: кантамінацыя абарачваць і агіль (гл.). (Міхневіч, БЛ, 1973, 3, 60).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Во́дварацень ’лішак асновы ў шырыню пры накіданні ў ніты і бёрда, які ідзе назад’ (Шатал.). Да адвараціць з суф. ‑ень.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пазатакро́к прысл. ’пазамінулы год’ (Сцяшк.), пазатакрак ’тры гады назад’ (Янк. 2) з па‑за‑так‑рок. Да рок ’год’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зваро́тны, -ая, -ае.

1. Які вядзе назад (пра шлях, дарогу).

З. шлях.

2. Які аднаўляецца, часам узнікае зноў.

З. тыф.

3. У граматыцы: які абазначае адносіны да суб’екта маўлення.

З. дзеяслоў.

○

Зваротны адрас — адрас адпраўшчыка пісьма, пасылкі і пад.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

рэтрагра́д

(лац. retrogradus = які ідзе назад)

чалавек з адсталымі поглядамі, праціўнік прагрэсу.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)