Ма́нка1 ’манная каша’ (Мат. Гом.). З рус.ма́нка ’тс’, якое са словазлучэння манная крупа. Да ма́нна (гл.).
Ма́нка2, манко растрата’ (беласт., Сл. ПЗБ). З польск.manko, якое з італ.тапсо ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Пацу́ка ’крупнік’ (карэліц., Сцяшк. Сл.). Не зусім ясна. Магчыма, у выніку кантамінацыі лексем пасока (гл.) і цюрау якое з балт. моў (параўн. літ.tyrė ’каша’) — пра апошняе гл. Трубачоў (Slavia, 29, 1960, 28).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
натру́скаж.
1.(действие) прост. нацяру́шванне, -ння ср.;
2.(пороховница) ист. натру́ска, -кі ж.;
3.(на мельнице) кош, род.каша́м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Па́па1 ’вярхоўны галава рымска-каталіцкай царквы і дзяржавы Ватыкан’ (ТСБМ). Рус., укр.па́па, ст.-рус.папа. З лац.pāpa ’тс’ < pāpa ’бацька’ (Міклашыч, 231; Праабражэнскі, 2, 13; Фасмер, 3, 200). Ст.-бел.папа з XV ст. (Булыка, Даўн. запазыч., 235).
Па́па2 дзіцяч. ’хлеб’ (Нас., Касп., Шат., Гарэц., Янк., Янк. 2, Янк. БП, Сцяшк. МГ, Бяс., Клім.), па́пка. Рус., укр.па́па, чэш.pápa, papa, славац.papa ’дзіцячая ежа’. Паводле Махэка₂ (432), з падвоенага дзіцячага па‑па. Слова шырока распаўсюджана ў іншых мовах: параўн. лац.pappa ’каша’, нов.-в.-ням.Pappe ’дзіцячая каша’, сяр.-в.-ням., гал., англ.pap ’каша’ (гл. Фасмер, 3, 200; там жа і інш. літ-ра).
Па́па3 ’бацька’ (Сл. ПЗБ, Мат. Гом.; Яшкін, Назвы). З рус.па́па ’тс’, якое, верагодна, з франц.papa. Слова дзіцячай мовы, якое набліжаюць да папа2 (гл. Фасмер, 3, 200).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
bushel
I[ˈbʊʃəl]
n.
1) бу́шаль -ля m. (ме́ра ёмістасці)
2) кош, каша́m.
3) informal вялі́кая ко́лькасьць, ме́рка f.
II[ˈbʊʃəl]
v.
ла́таць, перашыва́ць во́пратку
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Куле́ш ’рэдкая мучная каша’ (ТСБМ, Нас., Шат., Сл. паўн.-зах., Нік. Очерки, Шн., Серб., Бяльк., Федар. Рук., Мат. АС, Малч., Мядзв., Вешт., Грыг., Гарэц., ТС, Касп.). Укр.куліш, рус.кулеш ’тс’, балг.куляша ’від кашы’, серб.-харв.ку̀леш ’мамалыга’, польск.kulesz ’каша з кукурузнай мукі’, славац.kuľaša ’тс’. Мадэль словаўтварэння даволі празрыстая: *kulexъ > kulešь, як lem‑exъ > lemešь (SP, 1, 72, 77). Да kuliti, kuljati (гл. куляць1). Параўн. кулага (гл.). Іншая версія: да венг.köles ’проса’ (Якабсон, Slavic Word, 2, 1955, 612), параўн. Трубачоў, Slavia, 29, 1960, 9.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лупаны́ ’камякі, бульбяная каша’, лупуны́ ’ляпёшкі з мукі і варанай тоўчанай бульбы’ (Бяльк.). Да лупі́ць1 ’ачышчаць вараную бульбу ад лупінаў’. Аб суфіксе гл. Сцяцко (Афікс. наз., 26). Сюды ж лупанэ́ ’бульба ў мундзірах’ (Вешт.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мя́тка ’бульбяная каша’ (лід., Сцяшк. Сл.), малар.мнеткы (Сл. Брэс.), рус.разан.мятка ’тс’. Да мяць (гл.). Параўн. драг.тоуча ’тс’ < таўчы́ (Лучыц-Федарэц), а таксама камы < прасл.komiti ’ціснуць’ (Вештарт, Бел.-рус. ізал., 17).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ко́робм.
1. каро́бка, -кі ж.; кош, род.каша́м.;
2.воен. ко́раб, -ба м.;
◊
це́лый ко́роб, с три ко́роба цэ́лы мех.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бабо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да бобу. Расце, сокам наліваецца бабовае каліва.Бялевіч.Пачула гэта курачка, пабегла на двор, знайшла там бабовае зерне і прынесла бабе.З нар.// Прыгатаваны з бобу. Бабовая каша — не голад.З нар.
2.узнач.наз.бабо́выя, ‑ых. Сямейства раслін, да якога адносяцца боб, гарох, лубін і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)