геалагі́чны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да геалогіі. Геалагічная карта. Геалагічная экспедыцыя. Геалагічная разведка. // Звязаны з гісторыяй Зямлі, зямной кары. Геалагічны перыяд. Геалагічныя працэсы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

піктагра́ма, ‑ы, ж.

Умоўны малюнак на дрэве, кары дрэва, косці, камені ці на метале, які служыў у старажытным пісьме для паведамлення аб важных падзеях.

[Ад лац. pictus — маляўнічы і грэч. gramma — запіс.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рыфт, ‑а, М ‑фце, м.

Выцягнутая на некалькі соцень і тысяч кіламетраў ровападобная ўпадзіна на зямной паверхні, якая ўзнікла ў выніку расцяжэння зямной кары.

[Англ. rift.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Егі́пта ’пагібельнае месца, зайздросны чалавек’ (ТС). Тут наглядаецца сувязь з біблейскім матывам кары егіпецкай.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

інфільтра́цыя, ‑і, ж.

Спец.

1. Прасочванне. Інфільтрацыя паверхневых вод у тоўшчу зямной кары. Інфільтрацыя паветра ў памяшканнях.

2. Насычэнне тканак арганізма прадуктамі запалення, клеткамі пухлін.

[Ад лац. in — у і filtratio — працэджвапне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кі́рпаўка, ‑і, ДМ ‑паўцы; Р мн. ‑павак; ж.

Разм. Пра кірпаты нос. Міколка.., высунуўшы з-за кары сваю кірпаўку, назіраў за дзедавым практыкаваннем. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ГІПНО́З

(ад грэч. hypnos сон),

штучна выкліканы своеасаблівы стан чалавека і жывёл, падобны на сон, у аснове якога ляжыць працэс тармажэння вышэйшых аддзелаў кары галаўнога мозга. У адрозненне ад сну тармажэнне пры гіпнозе ахоплівае толькі асобныя ўчасткі кары мозга. Узнікае пры гіпнатычных уздзеяннях на органы пачуццяў. Чалавек праз незатарможаныя ўчасткі кары ўспрымае загады гіпнатызёра. Навук. тлумачэнне гіпнозу даў рус. фізіёлаг І.П.Паўлаў. Гіпноз — адзін з метадаў псіхатэрапіі, выкарыстоўваецца для лячэння многіх хвароб.

т. 5, с. 259

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Забе́л ’зашчэп у бервяне пры адпілоўванні’ (Бяльк.). Рус. арханг. забе́л ’ачышчаная ад кары вяршыня кала’. Бяссуфіксны наз ад дзеяслова забяліць, як і забел ’дадатак у ежу’ (Касп.). Параўн. чэш. záběl ’пена пры квашанні піва і інш.’ Пры ачышчэнні ад кары дрэва робіцца белым, адкуль і забел. Гл. белы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

акары́ць, акару, акорыш, акорыць; зак., што.

Зняць кару, ачысціць ад кары. Гаспадар не меў сілы ці часу.. акарыць [бярвенне], і яно пайшло на глум пад дажджамі. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

заляга́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. залягаць — залегчы (у 1 знач.).

2. Размяшчэнне ў зямной кары (народ, руды і пад.). Глыбіня залягання каменнага вугалю.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)