варыя́цыя

(лац. variatio = змяненне)

1) відазмяненне другарадных элементаў чаго-н. пры захаванні асноўнага;

2) варыянт распрацоўкі або паўтарэння асноўнай музычнай тэмы;

3) мат. змяненне функцыі пры яе лінеарызацыі, для звычайных функцый супадае з дыферэнцыялам, адно з асноўных паняццяў варыяцыйнага злічэння.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

карэкты́ў

(фр. correctif, ад лац. correctus = папраўлены)

частковае змяненне чаго-н., папраўка (напр. унесці карэктывы ў план).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

нава́цыя

(лац. novatio = абнаўленне, змяненне)

1) пагадненне бакоў аб замене аднаго заключанага імі абавязацельства другім;

2) новаўвядзенне.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

тангенсо́іда

(ад тангенс + -оід)

мат. крывая лінія, якая графічна паказвае змяненне тангенса ў залежнасці ад змянення вугла.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

адле́жаць, адляжа́ць

1. (выклікаць змяненне) taub [gefühllos] máchen;

ён адле́жаў сабе́ руку́ sein Arm ist vom Líegen ganz steif;

2. (праляжаць у пасцелі):

адле́жаць ме́сяц éinen Mónat im Bett zúbringen*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

БІЯПАШКО́ДЖАННЕ,

непажаданае змяненне ўласцівасцяў і якасцяў прамысл. матэрыялаў, вырабаў, збудаванняў, кармавых і харч. прадуктаў і г.д. пад уздзеяннем жывых арганізмаў. Напр., парушэнне драўніны грыбкамі і насякомымі, плесненне прадуктаў, тканіны, паперы, парушэнне цаглянай або бетоннай муроўкі каранямі раслін, падводных частак караблёў, збудаванняў пры іх абрастанні і г.д. Часам у паняцце «біяпашкоджанне» ўключаюцца праявы парушэнняў структуры біягеацэнозаў пад уздзеяннем біягенных фактараў.

т. 3, с. 176

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

БАРЫ́ЧНЫ ГРАДЫЕ́НТ,

бараметрычны градыент, паказчык стану атмасферы, які характарызуе змяненне атм. ціску на адзінку адлегласці па вертыкалі і гарызанталі, вызначаецца ў напрамку, перпендыкулярным ізабары. Звычайна гарызантальны барычны градыент складае 1—3 гПа на 100 км (у трапічных ураганах павялічваецца ў дзесяткі разоў). Замест вертыкальнага барычнага градыенту часта карыстаюцца барычнай ступенню. Ад барычнага градыенту залежаць напрамак і сіла ветру.

т. 2, с. 335

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Варо́ўня ’цёплы свіран, куды ставяць на зіму капусту, бульбу і інш.’ (Мядзв.). Змяненне першапачатковага варыўня́ (гл.) пад уплывам дзеяслова *вараваць < польск. warować ’захоўваць, ахоўваць і да т. п.’? Ці ўтварэнне прама ад гэтага дзеяслова? Параўн. палес. варо́вны(й) (пра пасудзіну для квашанай гародніны) (Лысенка, ССП). Параўн. таксама вараўня́ ’пограб, яма, у якой хаваюць бульбу’ (Бяльк.). Гл. яшчэ варыўня́.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

осмарэцэ́птары

(ад осмас + рэцэптары)

чуллівыя нервовыя заканчэнні ў розных органах і тканках, якія рэагуюць на змяненне асматычнага ціску.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

патамарфо́з

(ад пата- + -марфоз)

змяненне клінічных і марфалагічных праяўленняў хвароб у сувязі з уздзеяннем розных фактараў навакольнага асяроддзя.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)