Караго́д, рус. корогод, укр. корогод. Варыянты ад харавод (рус. хоровод, якое да хор (< грэч. χορός ’групавы танец’) і вадзіць. Змена ‑х‑ на ‑к‑ і ‑в‑ на ‑г‑ не мае тлумачэння (Фасмер, 2, 332–333).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дэрмаграфі́зм
(ад дэрма + гр. grapho = пішу)
змена афарбоўкі скуры чалавека пры яе механічным раздражненні.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
клі́на
(гр. klino = нахіляю)
бесперапынная змена ў адным напрамку характарыстык абіятычных фактараў і расліннасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
кортыкатрапі́н
(ад лац. cortex, -icis = кара + гр. trope = змена)
тое, што і адрэнакортыкатропны гармон.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
Schwánkung
f -, -en
1) вага́нне, хіста́нне, гайда́нне; фіз. флюктуа́цыя
2) зме́на, пераме́на (настрою)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
warta
war|ta
ж. варта;
stać na ~cie — стаяць на варце;
zmiana ~ty — змена варты
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
Бадля́ ’рагатая жывёла’ (ДАБМ), быдлё ’рагатая жывёліна’ (Бяльк.). Укр. бидля́ ’маладая жывёліна’. З польск. bydlę ’тс’ (параўн. bydło ’жывёла’). У бел. бадля́ дыялектная фанетычная змена (ненаціскное ы > а) або ўплыў дзеяслова бада́ць ’калоць, біць рагамі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пра́вапіс ’агульнапрынятая сістэма правіл напісання слоў, арфаграфія’ (ТСБМ, Гарэц.). Запазычанне з польск. prawopis; змена месца націску пад уплывам пра́вы. У польск., таксама як у рус. (правописа́ние), калька з грэч. ὁρυογραφία < όρυός ’правільны’ і γράφω ’пішу’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пераваро́т, ‑у, М ‑роце, м.
1. Змена існуючага грамадска-палітычнага ладу або ўрада сілай. Дзяржаўны пераварот. Рэвалюцыйны пераварот. Палітычны пераварот.
2. Рэзкі паварот, карэнныя змены ў развіцці, ходзе чаго‑н. Пераварот у навуцы. Тэхнічны пераварот. □ З’яўленне такога натоўпу зрабіла ў доме цэлы пераварот. Колас. І вось за адзін вечар адбыўся цэлы пераварот, адчуў Віця, што цяпер не толькі пра свае клопаты думаць трэба. Нядзведскі.
3. Спец. Фігура вышэйшага пілатажу, пры якой самалёт пераварочваецца ў паветры. Зрабіўшы правы, пасля левы віражы, Крывахіж паправіў на плячах лямкі парашута.. І пайшлі перавароты, пасля пятля... Алешка. // Гімнастычная фігура, пры якой цела гімнаста пераварочваецца ў паветры.
•••
Дварцовы пераварот — насільная змена манарха, кіраўніка дзяржавы сіламі прыдворных груп высокапастаўленых асоб без ўдзелу народных мас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Наба́т ’трывога, сігнал трывогі’ (БРС). Запазычана з рус. наба́т ’тс’, куды, відаць, трапіла праз цюркскае пасрэдніцтва з араб. nauba ’ахова, змена часу’, мн. л. naubât ’барабаны, у якія б’юць перад дамамі знатных асоб’. Гл. Фасмер, 3, 34.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)