1. Папрацаваць пэўны час на ворыве. Адараў цэлы дзень.
2. Узараць нанава поле, на якім загінулі пасевы. Адараць лён.
3. Папрацаваць на ворыве для разліку за што‑н. Адараць за доўг.
адара́ць2, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.
Незак.да адарыць. Вольная праца нас адарае Песняю радасных дзён.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́пуст
1. У актах (XVI—XVII стст.). Зямля, карыстаннем якой пагашаюць доўг (Ул.-Буд. 65, Варк.Бых. 1641 МЕВ, № 11, ч. аф., чэрв., 1906, 415).
2. Месца засеву, якое страўлена, вытаптана жывёлай (Нас.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
◎ Назы́каць ’напазычаць’ (Мат. Гом.). Пры наяўнасці польск.riażyczyć, якое сярод іншых мае і значэнне ’пазычыць’, можна было б думаць пра запазычанне, як сцвярджаецца адносна ст.-бел.жичити, зычити (Булыка, Лекс. запазыч., 114). Аднак варонеж.жичить ’пазычаць’, а таксама геаграфія беларускага слова прымушаюць бачыць у ім мясцовае ўтварэнне, магчыма, на базе па‑зыка ’доўг’, параўн. тураўск.іці (бегці) у позыку (позыкі) (ТС); не выключаны ўплыў з боку дзеяслова зыкаць ’бегаць, гізаваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
schúlden
vt быць вінава́тым (грошы і г.д.), мець доўг
j-m Dank ~ — быць абавя́заным каму́-н.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ábarbeiten
1.
vt
1) адпрацава́ць, адрабля́ць (доўг)
2) знясі́льваць (працай)
2.
(sich) ператамля́цца, знясі́львацца (ад працы)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
hock
I
гл. hough
II[hɑ:k]1.
v., Sl.
заклада́ць, аддава́ць у закла́д
2.
n., Sl.
закла́д -у m.; доўг, до́ўгу m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
bonded
[ˈbɑ:ndɪd]
adj.
1) забясьпе́чаны бо́намі (пра доўг)
2) затрыма́ны да ўпла́ты мы́та
bonded goods — тава́р, затрыма́ны на мы́тні да ўпла́ты мы́та
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
paid
[peɪd]1.
adj.
1) пла́тны, наня́ты (рабо́тнік)
2) вы́плачаны (доўг, пазы́ка)
3) запла́чаны
2.
v., p.t. and p.p. of pay I
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
quits
[kwɪts]
adj.
to be quits — расквіта́цца, расплаці́цца з кім-н.
а) адда́ць доўг каму́-н.
б) адпо́мсьціць за ўчы́неную кры́ўду, зло
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Aes debitorem leve, grave inimicum facit
Невялікі доўг робіць даўжніком, а вялікі ‒ ворагам.
Небольшой долг делает должником, а большой ‒ врагом.
бел. Калі хочаш пасварыцца, дык пазыч грошай. Хочаш прыяцеля страціць, а ворага нажыць ‒ грошы пазыч. Не пазычай, то не будзеш мець ворагаў.
рус. В долг давать ‒ дружбу терять. Хочешь врага нажить ‒ займи денег. При одалживании ‒ друг, при отдаче ‒ враг.
фр. Amis au prêter, ennemi(s) au rendre (При одалживании ‒ друг, при отдаче ‒ враг).
англ. He that goes borrowing, goes sorrowing (Кто идёт занимать, идёт путём беды).