маральнае патрабаванне; неабходнасць выканання чалавекам пэўных дзеянняў, якія вызначаюцца грамадствам і ў аднолькавай ступені адносяцца да ўсіх яго членаў. Па значэнні блізкі да паняцця доўг, у якім агульны, універсальны характар грамадска значных патрабаванняў ператвараецца ў асабістую задачу канкрэтнага індывіда, абумоўленую акалічнасцямі яго жыцця. Да асн. грамадзянскіх абавязкаў, зафіксаваных у Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь, адносяцца: выкананне законаў рэспублікі, павага да яе нац. традыцый, годнасці, правоў, законных інтарэсаў інш. асоб; зберажэнне прыроды, культ. спадчыны, абарона Радзімы, клопат пра дзяцей, бацькоў і інш.
1. Папрацаваць пэўны час на ворыве. Адараў цэлы дзень.
2. Узараць нанава поле, на якім загінулі пасевы. Адараць лён.
3. Папрацаваць на ворыве для разліку за што‑н. Адараць за доўг.
адара́ць2, ‑а́ю, ‑а́еш, ‑а́е.
Незак.да адарыць. Вольная праца нас адарае Песняю радасных дзён.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́пуст
1. У актах (XVI—XVII стст.). Зямля, карыстаннем якой пагашаюць доўг (Ул.-Буд. 65, Варк.Бых. 1641 МЕВ, № 11, ч. аф., чэрв., 1906, 415).
2. Месца засеву, якое страўлена, вытаптана жывёлай (Нас.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
◎ Назы́каць ’напазычаць’ (Мат. Гом.). Пры наяўнасці польск.riażyczyć, якое сярод іншых мае і значэнне ’пазычыць’, можна было б думаць пра запазычанне, як сцвярджаецца адносна ст.-бел.жичити, зычити (Булыка, Лекс. запазыч., 114). Аднак варонеж.жичить ’пазычаць’, а таксама геаграфія беларускага слова прымушаюць бачыць у ім мясцовае ўтварэнне, магчыма, на базе па‑зыка ’доўг’, параўн. тураўск.іці (бегці) у позыку (позыкі) (ТС); не выключаны ўплыў з боку дзеяслова зыкаць ’бегаць, гізаваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
schúlden
vt быць вінава́тым (грошы і г.д.), мець доўг
j-m Dank ~ — быць абавя́заным каму́-н.
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ábarbeiten
1.
vt
1) адпрацава́ць, адрабля́ць (доўг)
2) знясі́льваць (працай)
2.
(sich) ператамля́цца, знясі́львацца (ад працы)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
hock
I
гл. hough
II[hɑ:k]1.
v., Sl.
заклада́ць, аддава́ць у закла́д
2.
n., Sl.
закла́д -у m.; доўг, до́ўгу m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
bonded
[ˈbɑ:ndɪd]
adj.
1) забясьпе́чаны бо́намі (пра доўг)
2) затрыма́ны да ўпла́ты мы́та
bonded goods — тава́р, затрыма́ны на мы́тні да ўпла́ты мы́та
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
paid
[peɪd]1.
adj.
1) пла́тны, наня́ты (рабо́тнік)
2) вы́плачаны (доўг, пазы́ка)
3) запла́чаны
2.
v., p.t. and p.p. of pay I
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)