вы́садзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак.
1. каго (што). Даць магчымасць або прымусіць выйсці з вагона, судна і пад.
В. пасажыраў.
В. дэсант.
2. што. Перасадзіць у глебу (пра расаду, саджанцы).
В. памідоры з парнікоў.
В. кветкі ў грунт.
3. што чым. Пасадзіць вакол чаго-н.
В. пляцоўку кустамі.
4. што. Выбіць, выламаць моцным ударам (разм.).
В. дзверы.
|| незак. выса́джваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. выса́джванне, -я, н. і вы́садка, -і, ДМ -дцы, ж. (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Па́ля ’бервяно, брус, забітыя ў грунт, якія служаць апорай розным пабудовам, збудаванням’. Рус. зах., паўдн. па́ля, укр. па́ля. З польск. pal ’тс’ (Карскі, Белорусы, 156; Кюнэ, Poln., 84). Ст.-бел. паля < польск. pal (Булыка, Запазыч., 235). Крыніца польск. слова — ст.-в.-ням. pfȃl ’кол’ < лац. pālus (Праабражэнскі, 2, 10; Брукнер, 391; Клюге-Гётце, 556). Фасмер (3, 194) дапускае роднасць са спрадвечнаславянскімі палка, паліца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гле́ба
1. Верхні слой зямлі, багаты перагноем (БРС).
2. Кавалак зямлі, глыба, зямля, грунт (Гарб.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
ВЯЛІ́КАЯ НЬЮФАЎНДЛЕ́НДСКАЯ БА́НКА
(Grand Bank),
вялізная водмель у Атлантычным ак., каля в-ва Ньюфаўндленд. Пераважаюць глыб. да 100 м, найменшая глыб. 5,5 м. Грунт — пясок, галька, жвір. У раёне Вялікай Ньюфаўндлендскай банкі сутыкаюцца воды халоднага Лабрадорскага цячэння і цёплага цячэння Гальфстрым. Частыя туманы. Трапляюцца айсбергі. Адзін з найб. у свеце арэалаў рыбалоўства (траска, селядзец і інш.).
т. 4, с. 381
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
керн
(ням. Kem)
1) парода, грунт, якія бяруць для пробы пустацелым інструментам, напр. бурам пры бурэнні свідравін;
2) пункт, які наносіцца кернерам пры разметцы загатовак для далейшай апрацоўкі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
фунда́мент
1. (основание, опора) фунда́мент, -та м., падму́рак, -рка м.;
бето́нный фунда́мент бето́нны фунда́мент (падму́рак);
2. перен. (основа) фунда́мент, -ту м.; грунт, род. гру́нту м.;
нау́чный фунда́мент навуко́вы фунда́мент.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
АРАВІ́ЙСКАЯ КАТЛАВІ́НА,
падводная катлавіна на ПнЗ Індыйскага ак. паміж Аравійска-Індыйскім хрыбтом і паўн. часткай Цэнтр. Індыйскага хрыбта. Даўж. 2500 км, шыр. да 1500 км. Пераважная глыб. 4000 м, найб. — 5803 м (упадзіна на Пд). Значная частка Аравійскай катлавіны — конус вынасу р. Інд; у зах. частцы — падводная гара МДУ (глыб. над ёй — 2758 м). Грунт — фарамініферавы глей і чырв. гліна.
т. 1, с. 448
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Жаўкрыне́ц ’неўрадлівая глеба’ (лун., Шатал.), жоўкрэнец ’пясчаны грунт, пясок’ (пін., Яшкін, 65), жо́вэнец ’жоўтая зямля’ (пін., Нар. лекс., 101), жоўклінец, жоўцінец, жоўрэне́ц (палес., Выг. дыс.). Сувязь з жоўты можа быць другаснай. Варыянтнасць форм на невялікім (зах.-палес.) арэале сведчыць, магчыма, аб пошуку народна-этымалагічнага тлумачэння няяснага слова. Параўн. жаўква, жаўклець з некалькі шырэйшым распаўсюджаннем. Ці не звязана з жоўклы ’сапсаваны, кепскі’; гл. жоўкнуць. Далейшая кантамінацыя вяла да змен у значэнні, звязаных з ’жоўты’ > ’пясок’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паўзці́ несов.
1. в разн. знач. ползти́, (медленно идти — ещё) плести́сь;
жук ~зе́ на зямлі́ — жук ползёт по земле́;
аўто́бус ~зе́ ад прыпы́нку да прыпы́нку — авто́бус ползёт от остано́вки к остано́вке;
чо́рныя хма́ры ~злі́ па не́бе — чёрные ту́чи ползли́ по не́бу;
грунт ~зе́ — грунт ползёт;
це́ста ~зе́ з дзяжы́ — те́сто ползёт из квашни́;
чу́ткі ~злі ва ўсе бакі́ — слу́хи ползли́ во все сто́роны;
2. (удаляться ползком) уполза́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
па́ля, ‑і, ж.
1. Бервяно, брус, забітыя ў грунт, якія служаць апорай розным пабудовам, збудаванням. Над замеценымі снегам берагамі нешырокай ракі выгнуўся мост на прысадзістых палях. Грахоўскі. Непадалёк ад прычалаў з вады, быццам чорныя іклы нейкага страшыдла, .. тырчалі вострыя абгарэлыя канцы паляў. Савіцкі.
2. Спец. Чыгунная тумба, да якой канатамі прымацоўваюць судна ў час стаянкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)