na złodzieju czapka gore — хто парася ўкраў, таму ў вушах вішчыць; відаць па вачах, што ходзіць па начах
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
горе́тьнесов., в разн. знач.гарэ́ць; (о жжении — ещё) пячы́;
дрова́ горя́т дро́вы гара́ць;
щёки горя́т шчо́кі гара́ць;
горе́ть жела́ниемгарэ́ць жада́ннем;
гори́т во рту пячэ́ ў ро́це;
гори́т лицо́ гары́ць твар;
◊
голова́ (душа́) гори́т галава́ (душа́) гары́ць;
де́ло (рабо́та) гори́т рабо́та гары́ць;
земля́ гори́т под нога́ми зямля́ гары́ць пад нага́мі;
не гори́т(не спеши) не гары́ць;
глаза́ горя́т во́чы гара́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сту́хнуць1, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. стух, ‑ла; зак.
Разм.
1. Пераехаць гарэць, свяціць; патухнуць. Агонь стух. □ Бліснулі ў пярэдняй машыны падфарнікі. Стухлі.Пташнікаў.
2.перан. Стаць цьмяным, перастаць свяціцца. Вочы бліснулі .. радасцю і ўраз стухлі.Мурашка.// Знікнуць, прапасці. Усмешка стухла на яго твары.
сту́хнуць2, ‑не; пр. стух, ‑ла; зак.
Разм. Стаць тухлым, сапсаваным (аб прадуктах і пад.). Мука стухла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Піга́рак, абаранка ’прыгар (на бульбе)’ (хойн., брагін., Мат. Гом.), пігаркі ’падгарэлая (зверху ў чыгуне) вараная бульба’ (рэч., Нар. сл.; лях., Сл. ПЗБ), цыгарка ’плеўка на вараным малацэ’ (драг., Лучыц-Федарэц, вусн. паведамлю Да нагі (гл.) > ’пегара пры ад’ідэацыі гарэць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пышэ́ць1 ’раз’ядацца, таўсцець’ (Жыв. НС). Ітэратыў да пы́хаць у значэнні ’ўздымацца, надзімацца’ (гл.).
Пышэ́ць2 (пъшэ́ць) ’пашчыпваць (у роце)’ (ушац., Нар. лекс.). Ітэратыў да пы́хаць (гл.), у значэнні ’гарэць, палыхаць’, параўн. пыш ’прысак’ і пры́шчыць ’шчыпаць, балець (пра рану)’.
Смыле́ць ‘балець, пячы, гарэць’ (ТСБМ, Ласт., Бяльк., Юрч. Сін.), ‘прыпальвацца’ (Нас., Касп.), ‘абсмальвацца (пра валасы, шэрсць)’ (Нас., Касп.; ашм., Стан.), сюды ж, відаць, смыле́ць ‘бегчы, ляцець’ (ТС), смыля́ць ‘кідаць, шпурляць; біць, лупцаваць’ (Юрч.), смыль ‘пах гарэлага’ (Нас.). Звязана чаргаваннем з смаліць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
burn
I[bɜ:rn]1.
v., burned or burnt, burning, v.i.
1) гарэ́ць
2) апяка́цца
3) адчува́ць гарачыню́, гарэ́ць
to burn with fever — гарэ́ць у ліхама́нцы
4) Figur. адчува́ць запа́л
to burn with enthusiasm — гарэ́ць натхне́ньнем
5) дава́ць сьвятло́
lamps were burning — гарэ́лі ля́мпы
6) мо́цна загарэ́ць, сьпячы́ся на со́нцы
7) Chem. згара́ць; акісьля́цца
8) Phys. выкарысто́ўваць я́дзерную энэ́ргію
2.
v.t.
1) палі́ць
2) апяка́ць, апяка́цца апа́рвацца
He burned his hand — Ён апёк руку́
3) выпа́льваць (узо́р)
4) пячы́
Mustard and pepper burn the tongue — Гарчы́ца й пе́рац пяку́ць язы́к
5) абпа́льваць (цэ́глу, гаршкі́)
6) палі́ць на вагні́(як пакара́ньне)
3.
n.
1) апёк -у m.
2)
а) ме́сца, пашко́джанае апёкам
б) вы́паленая дзі́рка
3) мо́цны зага́р -у m.
•
- burn away
- burn down
- burn into
- burn oneself out
- burn out
- burn up
II[bɜ:rn]
n.
малы́ струме́нь, ручаёк -йка́m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
па́нскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да пана; належыць пану. Зямля — дзе глянеш — панская, Вада, лес, дол, гара.Танк.Панскі палац пачаў ужо гарэць з аднаго канца.Лынькоў.
2. Уласцівы пану; прасякнуты пагардлівымі адносінамі да каго‑, чаго‑н. Людзі ў цішы сваіх цёмных і лясных закуткаў думалі, як захаваць мізэрны запас хлеба.., як усцерагчы сваю худобу, каня і іншы набытак ад панскай ненаеднасці.Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
2.перан.(1і2ас.неўжыв.). Зменшыцца, знікнуць (пра падзеі, пачуцці і пад.). Боль сумлення ў ім загас.Бядуля.// Скончыцца. Яшчэ вось дзень, прыгожы і румяны, мінуў — загас.Машара.
3.перан. Зачахнуць, памерці. Дні свае лічыць збалелы бядак, Вось-вось часіна — загасне.Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)