дэмараліза́цыя, ‑і, ж.
1. Упадак нораваў, маральнае разлажэнне. Дэмаралізацыя арыстакратыі.
2. Упадак духу, дысцыпліны. Дэмаралізацыя арміі. □ Было ясна, што з дапамогаю салдат і афіцэраў, якія спачуваюць пам, было лягчэй выканаць задачу дэмаралізацыі тылу ворага. Казлоў.
[Фр. démoralisation.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сробе́ть сов., разг. збая́цца, спужа́цца, спало́хацца;
он не сробе́л пе́ред враго́м ён не збая́ўся (не спужа́ўся, не спало́хаўся) во́рага.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
памя́нуты, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад памянуць.
2. у знач. прым. Упамянуты, названы. Хоць шмат прайшло з памянутых часін, Хоць выгляд краю роднага змяніўся, Ніколі не забудзеш тых мясцін, Дзе ненавідзець ворага вучыўся. Кляўко.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прасле́даваць несов., в разн. знач. пресле́довать;
п. во́рага — пресле́довать врага́;
цары́зм жо́рстка прасле́даваў рэвалюцыяне́раў-дэмакра́таў — цари́зм жесто́ко пресле́довал революционе́ров-демокра́тов
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Трафе́й ‘ваенная здабыча як вынік перамогі’ (ТСБМ), трафэ́й ‘тс’ (Некр. і Байк.). Праз рускую мову з франц. trophée < нар.-лац. trophaeum < ст.-грэч. τρόπαιον ‘помнік перамогі з даспехаў ворага, складзеных разам на полі бітвы’, што да ст.-грэч. τρέπω ‘паварочваю, мяняю’, у тым ліку ўдачу ў баі (Фасмер, 4, 107; Голуб-Ліер, 490; Сной₃, 807). Сюды ж, відаць, і трафіе́й ‘аказія’ (беласт., Сл. ПЗБ) пад уплывам польск. trafić się ‘трапіцца, сустрэцца’, гл. трафіць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
захліпну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.
1. Міжвольна спыніць, затрымаць дыханне, папярхнуцца або памерці ад папаўшага ў рот імклівага струменю паветра, дыму і пад.
З. паветрам.
Атака ворага захліпнулася (перан.: пацярпела няўдачу).
2. Адчуць цяжкасць, перабоі ў дыханні (ад якога-н. моцнага пачуцця, смеху, плачу і пад.).
З. ад радасці.
З. ад смеху.
|| незак. захліпа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
pokonać
зак. адолець; перамагчы; адужаць; скарыць;
pokonać wroga — адолець ворага;
pokonać znużenie — перамагчы стому
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
перебежа́ть сов., в разн. знач. перабе́гчы;
перебежа́ть у́лицу перабе́гчы ву́ліцу;
перебежа́ть к неприя́телю перабе́гчы да во́рага;
◊
перебежа́ть доро́гу перабе́гчы даро́гу.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тыл в разн. знач. тыл, род. ты́лу м.;
в тылу́ врага́ у ты́ле во́рага;
зайти́ с ты́ла зайсці́ з ты́лу;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бесхрыбе́тны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які мае няцвёрды характар; няўстойлівы, беспрынцыповы. [Нагорны:] «Неабходна перш за ўсё ў сабе выхаваць пільнасць, нянавісць да ворага і вялікую любоў да сваіх людзей, якія апынуліся ў няволі. Іначай, які з мяне палітбаец, — бесхрыбетны чалавек». Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)