opona

ж.

1. шына; пакрышка (аўтамабільная);

2. покрыва;

opona mózgowa мед. мазгавая абалонка

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Пелюха́ ’шалупінне, якое застаецца ў мякіне пасля абмалоту аўса’ (Мядзв.). Да пе́люсць 1 (гл.); у разглядаемай лексеме рэалізавала значэнне ’абалонка’ і.-е. *pelə/plē‑ (Махэк₂, 458).

Пе́люха (pielucha) ’пясчанае поле’ (Арх. Федар.) — да пе́ліка (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ко́рыум

(лац. corium = скура, ад гр. chorion = абалонка)

тое, што і дэрма.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

бяло́к, ‑лка і ‑лку, м.

1. ‑лка. Празрыстая частка птушынага яйца, якая акружае жаўток.

2. ‑лку. Складанае арганічнае рэчыва, якое з’яўляецца пастаяннай і найбольш важнай састаўной часткай жывога рэчыва, асновай яго структуры і функцыі. Састаў бялкоў. Формы існавання бялку.

3. ‑лка. Белая абалонка вока. Бялкі вачэй.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

shell​1 [ʃel] n.

1. ра́кавіна; шкарлу́піна, шалупа́йка (яйка)

2. абало́нка

3. mil. гі́льза (патрона); снара́д; грана́та

♦

come out of one’s shell вы́лупіцца, вы́йсці са сваёй шкарлу́піны;

go/retreаt, etc. into one’s shell замыка́цца ў сваёй шкарлу́піне

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

біягеасфе́ра

(ад бія- + геасфера)

абалонка зямнога шара, у якой сканцэнтравана жывое рэчыва планеты.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ко́кан

(фр. cocon)

абалонка, якую будуе вакол сябе вусень перад ператварэннем у кукалку.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

смак, -у, м.

1. Адно са знешніх адчуванняў чалавека, органам якога з’яўляецца слізістая абалонка языка і ротавая поласць.

2. Адчуванне на языку, у роце або ўласцівасць ежы, якая з’яўляецца крыніцай гэтага адчування.

Кіслы на с. яблык.

3. перан. Сэнс, цікавасць, вастрыня чаго-н.

У гэтым эпізодзе ўвесь с. анекдота.

Ён адчуваў с. у працы.

4. Задавальненне, ахвота.

Дзіця са смакам з’ела пачастунак.

|| прым. сма́кавы, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

кутызо́н

(ад лац. cutis = скура, абалонка)

лекавы прэпарат, які выкарыстоўваецца пры лячэнні віруснага грыпу.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Абало́на, абалоніна, бальна, бальніна ’знешнія вільготныя слаі дрэва, якія знаходзяцца пад карой’ (Шат., Сцяшк.) абалонка, абалонь ’верхнія слаі драўніны з жывымі яшчэ клеткамі’ (Бяльк., Касп., Яруш.), абалонь ’тс’ (Маш., Янк. I, КЭС), оболона ’тс’ (КСТ), абалонь ’гадавыя кольцы на пні дрэва’, абалоністы ’зроблены з верхніх слаёў дрэва’ (Шат.). Рус. болонь, заболонь (= бел. абалонь), чэш. blána, oblana ’тс’. Іншыя славяне, відаць, гэтага слова не ведаюць. Ці не балтызм? Параўн. літ. bálnis ’ачэсанае ад кары дрэва’ (∼ bálnis ’белы, белая масць’). Семантычная паралель: польск. biel ’абалонь’. Укр. болона, польск. błona, чэш. blána і г. д. у значэнні ’тонкая плеўка’, мабыць, сюды не адносяцца; гл. абалонка. Параўн. балонь.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)