1.што. Паступова паглынуць, уцягнуць, усмактаць у сябе.
Зямля ўвабрала ваду.
2.што. Заправіць, усунуць унутр чаго-н.
У. кашулю ў штаны.
3.што. З’есці без астатку (разм.).
У. місу капусты.
4.каго. Схапіць, захапіць (разм.).
Разведчыкі ўвабралі фашыста.
|| незак.убіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
herself
[hɜ:rˈself]
pron.
1) (emph.) сама́, адна́
She herself did it — Яна́ сама́ гэ́та зрабі́ла
(all) by herself — зусі́м адна́
2) (refl.)сябе́
She washed herself — Яна́ памы́лася
She knew herself well enough — Яна́ до́бра сябе́ зна́ла
3)
She is not herself — Яна́ сама́ не ў сабе́; сама́ не свая́
She came to herself — Яна́ апрыто́мнела
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ Напу́ганы ’празмерна адзеты’, напугацца ’празмерна надзець на сябе, начапляць лішняга’, ’надзьмуцца, натапырыцца’, ’абкружыцца імглістым кругам (пра месяц)’ (ТС). Можа разглядацца разам з напугацца ’нажлукціцца, напіцца’ (Нас., Янк., Сцяц.; стаўбц., Нар. сл.; жлоб., Нар. словатв.; Сцяшк.), ’напіцца чаго-небудзь настолькі, каб нельга было самому ўстаць з месца’ (Шпіл.), ’нажэрціся’ (Янк. 1, Клім., Мат. Гом.), што да пу́гаць ’сёрбаць, хлябтаць’ (гл.), гукапераймальнага паходжання; значэнне ’празмерна надзець на сябе’ праз стадыю ’стаць тоўстым (ад піцця, яды)’. Аднак не выключана, што гэта значэнне развілося на іншай базе, параўн. напу́галаса, бы пугич (ТС), што звязваецца з вобразам птушкі, якая натапырвае пер’е, надзімаецца пры пагрозе; тады хутчэй Да *Pǫ§y ’патаўшчэнне’, параўн. рус.пуговина ’узвышэнне, горб’, пуговица ’гузік’, літ.pugulis ’уздутае ўзвышэнне’ і пад.
мно́го о себе́ мнить шмат аб сабе́ ду́маць (уяўля́ць);
мнить себя́ учёным лічы́ць сябе́ вучо́ным;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пеня́тьнесов. нарака́ць (на каго, што), крыўдава́ць (на каго, што); (жаловаться) ска́рдзіцца (на каго, што); (укорять) дакара́ць (каго, што);
◊
пеня́й на себя́ крыўду́й (нарака́й) на сябе́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
насміха́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак., зкаго-чаго, надкім-чым і без дап.
Здзекліва смяяцца з каго‑, чаго‑н. [Лабановіч] нават пачаў сам сябе лаяць, кпіць і насміхацца з сябе.Колас.Любе здалося, што сястра насміхаецца з яе няўдачы.Шамякін.[Аніс:] — [Лёнька] з цябе насміхаецца, а ты верыш яму.Гроднеў.Лёс насміхаўся над .. [Максам].Гамолка.Ён яшчэ будзе насміхацца, — губляючы нядаўнюю раўнавагу, абурылася на Лёньку Прося.Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
изобража́тьнесов.
1.(создавать образ кого, чего) ствара́ць во́браз (каго, чаго); (писать красками) малява́ць; (рисовать) рысава́ць; (лепить) ляпі́ць; (высекать) высяка́ць; (в литературе, театре, кино) пака́зваць; (жизнь, события — ещё) адлюстро́ўваць; (в литературе — ещё) апі́сваць, (словами) апі́сваць (што), раска́зваць (аб чым);
4.(выдавать себя за кого, представляться кем) прыкі́двацца (кім), стро́іць з сябе́(каго), выдава́ць сябе́(за каго);
изобража́ть из себя́ несча́стного стро́іць з сябе́ няшча́снага (выдава́ць сябе́ за няшча́снага);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бязлі́таснасць, ‑і, ж.
Уласцівасць бязлітаснага; неміласэрнасць, жорсткасць. А лік зразумеў, што мастацтва, музыка, жывапіс, спорт — гэта не яго стыхія, бо там трэба фанатычная бязлітаснасць да сябе.Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апаяса́цца, апаяшуся, апаяшашся, апаяшацца; зак.
1. Надзець на сябе пояс; падперазацца.
2.перан.(1і2ас.неўжыв.). Абкружыцца чым‑н. Апаясаўся ён [Ленінград] марскою сінявой.Зарыцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)