Verbum

кавале́рыя, ‑і, ж.

Конніца, коннае войска. [Старшыня] служыў у кавалерыі, прывык хадзіць за канём і ўмеў хадзіць. Колас.

•••

Лёгкая кавалерыя — конніца з лёгкаўзброеных воінаў на спецыяльна падабраных быстраходных конях.

Цяжкая кавалерыя — конніца з цяжкаўзброеных воінаў на спецыяльна падабраных конях.

[Фр. cavalerie.]

піло́н, ‑а, м.

Масіўная, часцей за ўсё прамавугольная калона, якая падтрымлівае аркі, скляпенні, афармляе па баках уваходы ў паркі, на масты і пад. З таго боку, дзе быў парадны пад’езд, яшчэ захаваліся чатыры пілоны з закручанымі капітэлямі. Чыгрынаў.

[Грэч. pylōn — вароты.]

расаха́ты, ‑ая, ‑ае.

1. З раздвоеным ствалом; вілаваты. Месца для адпачынку выбіраем на пагорку, пад старым расахатым дубам. Сачанка. Над Прыпяццю, за хатамі, Ля самага сяла, Сасонка расахатая Маленькая расла. Прыходзька.

2. Рагаты, з галіністымі рагамі. Расахаты лось.

тума́ністы, ‑ая, ‑ае.

Разм. З частымі або густымі туманамі. Туманістая восень. Туманістая нізіна. // Змрочны, цёмны з-за туману. Далячынь густа спавілася туманам, і хоць хмар не было, змрочная, туманістая смуга падмыла далёкія хрыбты гор, дашчэнту затапіла даліну. Быкаў.

узрыўча́тка, ‑і, ДМ ‑тцы, ж.

Разм. Выбуховае рэчыва. Дзяўчаты шчасліва вярталіся, прыносячы з-за Дняпра .. новыя шашкі ўзрыўчаткі. Брыль. Згадаю я ўсіх вас пайменна, Для кожнага слова знайду, З кім лавы бурылі адменна, Крышылі ўзрыўчаткай руду. Звонак.

умалаці́ць, ‑лачу, ‑лоціш, ‑лоціць; зак.

Разм.

1. чаго. Змалаціць частку чаго‑н. [Тодар:] — Папалуднаваўшы, .. яшчэ аўса ўмалоцім трохі сёння. Крапіва.

2. перан.; што і чаго. З’есці з апетытам, у вялікай колькасці. Умалаціўшы хлеб з вяндлінай, бяромся за суніцы. Сяргейчык.

франка-...

Першая састаўная частка складаных слоў-тэрмінаў, якая ў спалучэнні з наступнымі назоўнікамі — назвамі месца, пункта дастаўкі абазначае: з пагрузкай і дастаўкай за кошт адпраўшчыка-прадаўца да гэтага месца, пункта. Адправіць груз франка-вагон. Груз ідзе франка-Мінск.

[Ад іт. franco — свабодны.]

ако́ліца, ‑ы, ж.

1. Тое, што і ваколіца (у 2 знач.). А стаў Андрэйка першым старшынёй Найпершага ў аколіцы калгаса. З. Астапенка. Аколіцу абляцела вестка, што заўтра ля каменя будзе вялікі фэст. Пестрак. Чуў ты гоман мінскіх аколіц заводскіх? Таўбін.

2. Уст. Плот з варотамі ў канцы вёскі. Доўга стаіць, прыслухоўваецца [Яўтух] да шорахаў у садку, да рокату трактара ў полі, да вясёлых песень дзяўчат за аколіцай. Бялевіч. Гэй, пайду ж я па вуліцы У тое поле за аколіцу. Багдановіч. За аколіцай ходзяць дзяўчаты, і гукаюць красуню-вясну. Кляшторны.

эмансіпа́цыя, ‑і, ж.

Вызваленне ад якой‑н. залежнасці, прыгнёту; адмена якіх‑н. абмежаванняў. Адной з характэрных рыс светапогляду Скарыны было імкненне да эмансіпацыі ад заплеснеўшых царкоўна-феадальных традыцый, да абгрунтавання прынцыпаў развіцця царкоўна-феадальных традыцый, да абгрунтавання прынцыпаў развіцця свабоднай чалавечай асобы. Алексютовіч. // Грамадою рух у Заходняй Еўропе і дарэвалюцыйнай Расіі за роўныя правы жанчын з мужчынамі ў галіне грамадскага і працоўнага жыцця. За сваю эмансіпацыю, мне здаецца, жанчына дорага заплаціла: за ёй засталіся ўсе яе жаночыя абавязкі, і звыш таго, яна яшчэ ўзваліла на свае плечы вельмі многія мужчынскія. Сіпакоў.

[Лац. emancipatio.]