Кірпі́ч ’цэгла’ (Бяльк.). Праз рус. кирпич з тат. керпич ’цэгла, сырэц’ (Шанскі, 2, 136).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Во́та ’абяцанне’ (Нас.). Запазычанне з лац. votum ’тс’ праз польск. wota (Кюне, Poln., 115).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вара́н ’буйная яшчарка’ (КТС). Праз рус. варан < франц. varan ’тс’, якое ўзыходзіць да араб.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перо́н ’пасажырская платформа’ (ТСБМ). Праз рус. ці польск. мовы з франц. perron ’пад’езд, ганак’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
аперцэ́пцыя
(ад лац. ad = да + перцэпцыя)
1) псіх. залежнасць успрыняцця чалавекам прадметаў і з’яў аб’ектыўнага свету ад папярэдняга індывідуальнага вопыту, ранейшых уяўленняў і запасу ведаў;
2) філас. усведамленне самога сябе, пазнанне праз розум уласнага стану.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
бланкі́зм
[ад фр. L. Blanqui = прозвішча фр. рэвалюцыянера (1805—1881)]
палітычная плынь у французскім сацыялістычным руху 19 ст., прыхільнікі якой лічылі, што капіталізм можна звергнуць не шляхам класавай барацьбы, а праз захоп улады групай змоўшчыкаў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
гіпсахро́мны
(ад гр. hypsos = вьппыня + chroma = колер);
г. эфект — змена афарбоўкі арганічных злучэнняў пры змяненні іх хімічнай будовы ў бок павышэння колеру — пераход ад зялёнага праз сіні, фіялетавы, чырвоны, аранжавы да жоўтага колеру (параўн. батахромны).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
którędykolwiek
куды б, кудой бы; любым шляхам;
którędykolwiek pójdziesz, będziesz w domu za godzinę — якой бы дарогай ты ні пайшоў, будзеш дома праз гадзіну
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
przenikać
przenika|ć
незак.
1. do czego, przez co пранікаць у што, праз што;
2. пранізваць; працінаць;
żal serce przenikać — жаль (журба) пранізвае сэрца
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
натра́піць, ‑плю, ‑піш, ‑піць; зак., на каго-што.
Напасці, наткнуцца на што‑н. Як звычайна, [хлопцы] накіраваліся ў лес. Праз некаторы час знайшлі некалькі маладзенькіх грыбоў.. А яшчэ праз некалькі крокаў натрапілі на лісічкі. Маўр. Прабіраючыся на ўсход, .. [Гнядкоў] на шчасце натрапіў на партызанскі атрад Прыборнага і застаўся ў ім. Шамякін. // Сустрэцца з кім‑н., выпадкова наткнуцца на каго‑н. [Волька:] — А дзе Кастусь — мы не ведаем. Можа, і ён нас шукае, але натрапіць адно на другое не можам. Чорны. Раманаў позірк усё блукаў па зале ды вось натрапіў і на Генку. Ярашэвіч.
•••
Натрапіць на след — тое, што і напасці на след (гл. напасці).
Не на таго натрапіў — тое, што і не на таго напаў (гл. напасці).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)