Рэ́мствоваць ’злоснічаць, абгаворваць, ганіць’ (ТС), рымстава́ць ’злавацца’ (жлоб., Жыв. сл.), рымсава́ць ’плакаць, упарціцца’ (чач., Жыв. НС). Рус. ре́мство ’нянавісць; злосць’, ремствовать ’ненавідзець’, укр. ре́мство, ремст ’абурэнне’, ремствувати ’наракаць’. Мацэнаўэр (LF 16, 181) параўноўвае з літ. susiremti ’уперціся супраць каго-небудзь’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Супрацо́ўнік ’той, хто працуе разам у якой-небудзь установе, служачы’ (ТСБМ, Ласт.), вытворныя супрацо́ўніцтва, супрацо́ўнічаць (там жа). З су- і кораня прац‑ (гл. праца); калька рус. сотру́дник, сотру́днтать і г. д. Параўн. сучаснае (адваротны дэрыват?) супра́ца ’супрацоўніцтва’ (Беларусіка, 19, 226).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Таро́йкацца ’доўга гаварыць, дамаўляцца, спрачацца; валаводзіць, марудзіць, спрачаючыся’ (ТСБМ), ’гутарыць, спрачацца’ (Шат., Варл., Гіл.), ’бавіцца; спрачацца’ (Жд. 3), ’важдацца, займацца’ (паст., Сл. ПЗБ), ’безвынікова мітусіцца па якой-небудзь справе’ (мядз., Нар. словатв.). Экспрэсіўны варыянт таро́кацца ’спрачацца, доўга дамаўляцца’, гл. тарокаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
эцю́д, ‑а, М ‑дзе, м.
1. У выяўленчым мастацтве — твор, які выконваецца з натуры, з’яўляецца першапачатковым накідам, эскізам, часткай кампазіцыйнага цэлага. Пісаць эцюд. □ Каля дзесятка менш значных эцюдаў і эскізаў былі выстаўлены ў мастацкім магазіне, што таксама гарантавала пэўныя шансы. Васілевіч. // толькі мн. (эцю́ды, ‑аў). Маляванне фарбамі з натуры для практыкавання, загатоўкі эскізаў. Пайсці на эцюды.
2. У музыцы — твор віртуознага характару для аднаго інструмента, а таксама высокамастацкае сачыненне для канцэртнага выканання. Фартэп’янныя эцюды Ліста. □ Кожны ўдзельнік выканаў адзін твор Баха, тры віртуозныя эцюды. «ЛіМ».
3. Практыкаванне (звычайна імправізацыйнага характару), якое служыць для развіцця і ўдасканальвання тэхнікі артыстычнага майстэрства ў студыі, кіно і пад. — Пакажы які-небудзь эцюд. — А што гэта такое? — пытаюся. Смяюцца. — Ну, якую-небудзь сцэнку з жыцця. Сяргейчык.
4. Невялікі твор навуковага, крытычнага і пад. характару, прысвечаны якому‑н. асобнаму пытанню. Якраз у гэты час, у перыяд актыўнай публіцыстычнай дзейнасці, пісьменнік ад празаічных эцюдаў пераходзіць да апавяданняў. Каваленка.
5. Шахматнае (шашачнае) заданне, якое заключаецца ў тым, каб выйграць або зрабіць нічыю пры пэўнай пазіцыі з невялікай колькасцю фігур. Шахматны эцюд. Шашачны эцюд. □ У эцюдзе выдатнага савецкага майстра Л. Кубеля галоўнай дзеючай асобаю быў ферзь белых. «Маладосць».
[Фр. étude.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
згрэ́бці сов.
1. в разн. знач. сгрести́; (собрать в кучу — ещё) ску́чить;
з. се́на — сгрести́ (ску́чить) се́но;
з. снег з да́ху — сгрести́ снег с кры́ши;
2. разг. схвати́ть;
з. ў ру́кі што-не́будзь — схвати́ть в ру́ки что́-л.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
пра́ктыка ж.
1. в разн. знач. пра́ктика;
вы́вучыць што-не́будзь на ~тыцы — изучи́ть что-л. на пра́ктике;
п. склада́ння сло́ўнікаў — пра́ктика составле́ния словаре́й;
ле́тняя п. студэ́нтаў — ле́тняя пра́ктика студе́нтов;
2. опыт м.;
чалаве́к ма́е ~ку — челове́к име́ет о́пыт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
прарэ́заць сов.
1. в разн. знач. проре́зать (пилой — ещё) пропили́ть;
п. дзі́рку ў чым-не́будзь — проре́зать дыру́ (отве́рстие) в чём-л.;
маршчы́ны ~залі твар — морщи́ны проре́зали лицо́;
мала́нка ~зала не́ба — мо́лния проре́зала не́бо;
2. (нек-рое время) проре́зать
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
напе́радзе
1. нареч. впереди́;
н. быў лес — впереди́ был лес;
2. нареч. (в будущем) впереди́;
пра гэ́та гаво́рка н. — об э́том речь впереди́;
3. предлог с род. впереди́, спе́реди;
се́сці н. каго́-не́будзь — сесть впереди́ (спе́реди) кого́-л.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
вина́ в разн. знач. віна́, -ны́ ж.;
призна́ть свою́ вину́ прызна́ць сваю́ віну́;
загла́дить вину́ загла́дзіць віну́;
поста́вить в вину́ паста́віць у віну́, абвінава́ціць;
по чье́й-л. вине́ па чыёй-не́будзь віне́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
пресека́ть несов.
1. (прерывать связь) перарыва́ць, перапыня́ць;
2. (прекращать) спыня́ць; (класть конец) кла́сці кане́ц (чаму-небудзь); (уничтожать) знішча́ць; выкараня́ць;
пресека́ть разгово́ры спыня́ць размо́вы;
пресека́ть злоупотребле́ния кла́сці кане́ц злоўжыва́нням, спыня́ць злоўжыва́нні; см. пресе́чь;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)