Verbum

гні́да, ‑ы, ДМ гнідзе, ж.

1. Яйцо вошы.

2. Разм. пагард. Пра гадкага, нікчэмнага чалавека. — Хто цябе, гніда, забівае? — з агідай прамовіў Кандрат. Лобан.

•••

(І) гніды падохлі ў каго — дужа спужаўся.

бу́ркала, ‑ы, ДМ ‑е, Т ‑ам, м.; ДМ ‑е, Т ‑ай (‑аю), ж.

Разм. жарт. Пра чалавека, які любіць выказваць сваё нездавальненне па дробязях. [Ліда:] — Ніначка, які.. [Грыша] ў цябе буркала. Шамякін.

апра́тацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

1. Набыць выгляд чыстага, здаровага чалавека; абмыцца.

2. Паздаравець, паправіцца. [Жанчына] больш як год хавала [Івана] ў сваёй хаце, пакуль ён не апратаўся і не пайшоў у партызаны. Сачанка.

высло́ўе, ‑я, н.

Глыбокая па зместу думка, выказаная невялікай колькасцю слоў. Гавораць, чалавека стварыла праца. Звужаючы гэта выслоўе, каб дапасаваць яго да мастацтва, можна сцвярджаць, што чалавек працаю стварае свой талент. Лужанін.

зына́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., каго-што.

Разм. Перайначыць, перамяніць. Як бы чалавека ні зыначыла гора, усё роўна ў ім заўсёды знойдзецца нешта сваё. Сабаленка. А рабочыя, сяляне ўсё зыначылі дазвання. Дубоўка.

капа́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. капа́ць. Кананне канала.

2. Дзеянне паводле дзеясл. капацца (у 1, 2 знач.). Залішняе кананне ў псіхалогіі чалавека характарызуюць і раннія апавяданні К. Чорнага. Адамовіч.

лаба́ціна, ‑ы, ж.

Разм. Лоб чалавека або жывёлы. Мядзведзь на хвіліну аслеп, зажмурыў вочы, зароў, завыў, хацеў кінуцца на Вышамірскага. Вышамірскі адскочыў за дрэва. Мядзведзь .. стукнуўся лабацінай аб хвою і паваліўся. Бядуля.

лядзя́к, ледзяка, м.

1. Невялікі кавалак лёду; ільдзінка. Калёсы тарахцелі па нераста[л]ых ледзяках. Гартны. Пагодзіцца. Са стрэх ледзякі дзінькаюць. Барадулін.

2. перан. Разм. Пра чалавека, які вельмі змёрз ці мае халодны тэмперамент.

не́мы, ‑ая, ‑ае.

Дзікі, роспачны. Раптам крык, Немы крык, З лесу крык страсянуў цішыню. Куляшоў. Пачуўся гром выбуху, лёскат жалеза, усплёск вады і немы, роспачны голас чалавека... Дуброўскі.

•••

Немым голасам гл. голас.

паладзі́н, ‑а, м.

1. Уст. Доблесны рыцар, адданы свайму гаспадару або даме. // перан., іран. Пра чалавека, адданага якой‑н. ідэі або асобе.

2. У сярэдневяковай літаратуры — паплечнік Карла Вялікага або караля Артура.

[Фр. paladin, ад лац. palatinus — прыдворпы.]