Заве́рыч ’палка, адзін канец якой усаджаны ў вуха навоя, а другі ляжыць на падлозе, не даючы навою круціцца’ (чырв. слаб., З нар. лекс.). Польск. дыял. zawiracz ’частка красён’. Ад дзеяслова *заве́раць (< польск. дыял. zawierać ’зачыняць, замыкаць’) з суфіксам ‑ыч, які ўжываецца для ўтварэння назваў прылад (параўн. зацёрыч, скопыч, Сцяцко, Афікс. наз., 45).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лі́рыка ’адзін з родаў мастацкай літаратуры’, ’сукупнасць лірычных твораў’, ’чуллівасць, перажыванні, настрой’ (ТСБМ). Як і польск. liryka (XIX ст.), паходзіць з франц. (poésie) lyrique, ням. Lyrik ’лірыка’ < лац. lyrica ’ода, лірычная песня’ < ст.-грэч. λυρικός ’лірычны паэт’ < λύρα ’ліра, сяміструнны інструмент’. Крукоўскі (Уплыў, 85) мяркуе, што бел. лірыка паходзіць з рус. мовы.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Надзі́клі ’на ветры’: У нас у хаце заўсёды холадна, бо стайиц’. Пана надзʼиклʼи (слонім., Сцяшк. Сл.). Няясна, хутчэй за ўсё адаптаванае запазычанне з балтыйскіх моў; адзін з магчымых этымонаў — літ. dykra ’пустое месца, пустка’, адаптацыя адбывалася шляхам замены зычных і зліцця прыназоўніка на са словам у выніку частага ўжывання спалучэння з ім.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пакале́нне ’сваякі адной ступені роднасці ў адносінах да агульнага продка; людзі блізкага узросту, якія жывуць у адзін час’ (ТСБМ, Шат.), пакале́нне ’продкі’ (Сл. ПЗБ), поколе́нье ’пакаленне’ (ТС). Рус. поколе́ние, укр. поколі́ння, ст.-рус. поколѣние (XVII ст.), польск. pokolenie, чэш. pokolení, серб.-харв. поколе́ње, славен. pokolȇhje, балг. поколе́ние ’тс’. Да калена (гл.) (Махэк, 468).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пе́ленг
(гал. peiling = вызначэнне ўзроўню)
1) вугал паміж напрамкам на аб'ект назірання і напрамкам компаснай стрэлкі (параўн. азімут 2; 2) разнавіднасць строю ваенных караблёў або самалётаў; у караблёў — размяшчэнне адзін за другім на прамой, якая праходзіць пад вуглом да напрамку руху, у самалётаў — размяшчэнне адзін за другім уступамі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
умата́цца сов.
1. (наматываясь, уместиться) умота́ться;
усе́ ні́ткі ў адзі́н клубо́к не ўмата́юцца — все ни́тки в оди́н клубо́к не умота́ются;
2. разг. замота́ться;
ле́йцы ўмата́ліся ў ко́ла — во́жжи замота́лись в колесо́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
азі́ны
(ад азот)
шасцічленныя гетэрацыклічныя злучэнні, якія змяшчаюць не менш як адзін атам азоту і выконваюць важную ролю ў працэсах жыццядзейнасці.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
асацыяні́зм
(ад асацыяцыя)
адзін з асноўных кірункаў у псіхалогіі 17 — 19 ст., які зводзіў псіхічныя працэсы, найперш. мысленне, да асацыяцыі ўяўленняў.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
аўтагіпно́з
(ад аўта- + гіпноз)
гіпнатычны стан, выкліканы самаўнушэннем, у процілегласць гетэрагіпнозу, выкліканаму ўздзеяннем іншага чалавека; адзін з прыёмаў у аўтагеннай трэніроўцы.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
візаві́
(фр. vis-à-vis)
1) твар у твар, адзін насупраць другога (сядзець в.);
2) той, хто знаходзіцца насупраць (мой в.).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)