ясака́р, -а і -у, мн. -ы, -аў, м.

1. -а. Дрэва сямейства вярбовых з цёмна-шэрай карой; чорная таполя.

Таўшчэзны камель ясакара.

2. -у. Драўніна гэтага дрэва.

|| прым. ясака́равы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

czekoladowy

шакаладны; цёмна-карычневы

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

цемна... (гл. цёмна...).

Першая састаўная частка складаных слоў; ужываецца замест «цёмна...», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напрыклад: цемнабровы, цемнатвары, цемнагрывы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зусі́м, прысл.

1. Абсалютна, поўнасцю.

У хаце стала з. цёмна.

Я яго не з. зразумеў.

2. (перад адмоўем). Ні ў якой ступені, ніколькі (разм.).

З. не смешна.

Я тут з. не жартую.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

варані́ць, -раню́, -ро́ніш, -ро́ніць; незак., што.

Пакрываць паверхню металічных прадметаў (са сталі, чыгуну) тонкім слоем вокіслу чорнага, цёмна-сіняга або карычневага колеру, каб засцерагчы ад іржы; чарніць.

В. сталь.

|| наз. варане́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

mulberry [ˈmʌlbəri] n.

1. bot. ту́тавае дрэ́ва, шаўко́ўніца

2. барво́вы, цёмна-чырво́ны ко́лер

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

крыжа́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.

Вадаплаўная птушка сямейства качыных з цёмна-бурым апярэннем (у самкі) і цёмна-зялёнай галавой і шыяй (у самца).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цямне́й прысл., цямне́йшы (выш. ст. ад цёмна, цёмны) dúnkler

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

*Мурава́ты, мурова́ты ’цёмна-шэры’ (ТС), му́ры ’светла-карычневай масці’ (мазыр., З нар. сл.), ’цёмна-сівы’ (лельч., Нар. лекс.), ’смуглы, светла-карычневы’ (ТС), рус. мурый ’цёмна-карычневы’, укр. му́рий ’цёмна-шэры з плямамі (аб масці)’, ’смуглы’, чэш. mourovatý ’пачарнелы, цемнаваты’, moura ’шэрая (бурая) карова’. Да прасл. murъ, і.-е. адпаведнікамі якога з’яўляюцца: ст.-грэч. ἀμαυρός ’цёмны’, аркадск. μαῦρος, с.-грэч. μαῦρος ’цёмны, чорны’ (Цупіца, BB, 25, 101; Фасмер, 3, 15; Махэк₂, 377).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

burgundy [ˈbɜ:gəndi] n.

1. Burgundy чырво́нае або́ бе́лае бургу́ндскае віно́

2. цёмна-чырво́ны ко́лер

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)