змардава́цца, ‑дуюся, ‑дуешся, ‑дуецца; зак.
Разм. Змучыцца, знясіліцца. — Заснуць я, сын, тады не магла. Такая мітрэнга ў вёсцы. Бацька дык змардаваўся за дзень, з ног зваліўся. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зажартава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак.
Пачаць жартаваць. // Сказаць жарт. Янук прыстаў ля студні, і тады Дзяўчына запыталася: — Ты чый? — Знайду вось хату, можа буду твой! — Зажартаваў. Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запа́льчывы, ‑ая, ‑ае.
Які лёгка ўзбуджаецца, запаляецца; гарачы. Запальчывы чалавек. // Азартны, задзірлівы. Запальчывы характар. □ Тады пайшлі з залы і слухачы, выносячы запальчывыя спрэчкі ў цішыню вуліцы. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гарачы́цца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; незак.
Быць ва ўзбуджаным стане, праяўляць нецярплівасць, паспешлівасць. Сяргей часта гарачыўся, любіў спрачацца, і тады на дапамогу яму заўсёды прыходзіў разважлівы Ігар. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аднаасо́бніцтва, ‑а, н.
Становішча аднаасобніка. [Грасыльда:] — Кінуў тады наш Міхал сваё аднаасобніцтва, сагнаў некуды каня, відаць, прадаў недзе далёка ад Лонвы, і пайшоў у лес на падсочку. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўшэ́пт, ‑у, М ‑пце, м.
Нягучная гаворка, амаль шэпт. Хутка начальніцкі гнеў улёгся, і тады пачуўся паўшэпт дзядзькі Косці: — Заўтра чакаецца налёт савецкай авіяцыі на вузел... Шчарбатаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́бліз, прысл. і прыназ.
Тое, што і паблізу. І ўдарылі гарматы Побліз нашага сяла. Броўка. Але тады Паблукаў я побліз раю Першы раз за ўсе гады. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самакапа́нне, ‑я, н.
Разм. Кананне ў сваёй псіхалогіі, душэўных перажываннях. Нарматыўная крытыка не дапускала ў верш с, як тады гаварылася, самакапання ў душы і размагнічанага самааналізу. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ту́така, прысл.
Абл. Тут. [Тайдо:] — Тады пачакай тутака, пакуль вада падымецца. Маўр. — Прывітанне, рабфакавец, — сказаў [Платон Галавач], радасна ўсміхнуўшыся. — Вось дык нечаканасць, не думаў я сёння цябе сустрэць тутака. Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Nummis potior amicus in periculis
У небяспецы сябар даражэй за грошы.
В опасности друг дороже денег.
бел. Не тады. калі салодка, а тады, калі Горка, прыяцель патрэбен.
рус. Рожь да пшеница годом родится, а верен друг всегда пригодится. Лучше друг верный, чем камень драгоценный. Не тот силён, кто дюжит, а тот, кто дружит. За добрым другом, как за каменной стеной. Есть дружок ‒ есть и заступничек. Доброе братство ‒ милее богатства.
фр. Ami dans la malheur est véritable ami (Друг в беде ‒ истинный друг).
англ. A friend in need is a friend indeed (Друг в беде ‒ истинный друг).
нем. Freundschaft bewährt sich in der Not (Дружба проявляется в беде).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)