Пра́віць 1 ’маючы ўладу ў сваіх руках, кіраваць чым-небудзь’, ’адпраўляць імшу’ (ТСБМ, Мік.), ’кіраваць (лейцамі)’ (Сл. рэг. лекс.), ’выконваць, рабіць’: правіць гаспадарку (Байк. і Некр.), ’рамантаваць, папраўляць (недахопы, памылкі)’ (ашм., Стан.; Гарэц.). Рус. пра́вить ’кіраваць; выпраўляць; адпраўляць царкоўную службу’, укр. правити ’рабіць, выконваць, выпраўляць; адпраўляць царкоўную службу’, ст.-рус. правити ’кіраваць; выконваць; адпраўляць (імшу)’, польск. prawić ’адпраўляць (імшу)’, серб.-харв. пра̀вити ’рабіць; ствараць’, балг. пра́вя ’рабіць’, макед. прави. Прасл. *praviti < pravъ (гл. правы) (Махэк₂, 481).

Пра́віць 2 ’гаварыць’ (Шат.; воран., астрав., віл., беласт., драг., Сл. ПЗБ, Сл. Брэс.; паст., ДАБМ, камент., 916), ’сцвярджаць, паўтараць адно і тое ж’ (ашм., Стан.). Польск. prawić ’тс’; у гэтым значэнні дзеяслоў вядомы яшчэ ў чэш. (praviti), славац. (vypávať, rozprávať) і славен. (praviti). Брукнер (435) выводзіць з правіць 1, але Махэк₂ (481) аддзяляе яго ад правіць 1, таму што не бачыць семантычнай сувязі паміж імі і параўновае з хец. palvāi ’тс’. Няпэўна. Хутчэй за ўсё. ад *pravъ (гл. правы ў другасным значэнні ’які мае рацыю; правільны’), параўн. сваё правіць ’даводзіць сваю рацыю’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Píke

f -, -n пі́ка, дзі́да

von der ~ auf díenen — пачына́ць слу́жбу з ні́жніх чыно́ў, прайсці́ до́брую шко́лу

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

фео́д

(с.-лац. feodum, ад ст.-в.-ням. fëhu-ôd = маёмасць)

зямля, пасада або даход, які ў сярэдневяковай Еўропе атрымліваў васал ад сеньёра як спадчыннае ўладанне за ваенную ці адміністратыўную службу.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

пратэкцыяні́зм, ‑у, м.

1. Спец. У капіталістычных краінах — сістэма таможнай палітыкі з высокімі пошлінамі на ўвазныя тавары, якая мае на мэце пазбавіць прамысловасць і сельскую гаспадарку сваёй краіны ад замежнай канкурэнцыі.

2. Разм. Сістэма падбору на службу не па дзедавых якасцях, а па знаёмству, па пратэкцыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

слу́жба ж.

1. Díenst m -es; Amt n -es (пасада); Díenststelle f -, -n, Büró n -s, -s (месца службы);

дзяржа́ўная слу́жба Stáatsdienst m -es;

вайско́вая слу́жба Wéhrdienst m, Militärdienst m;

быць на вайско́вай слу́жбе bei der Armée [beim Militär] sein;

прыда́тны да слу́жбы вайск. wéhrdiensttauglich, díensttauglich;

узя́ць на слу́жбу ánstellen vt, in Dienst néhmen*; engagíeren [ãgɑ´ʒi:-] vt;

паступі́ць на слу́жбу in (den) Dienst tréten* (да каго-н. bei D); éine Stélle ánnehmen* [ántreten*];

быць на слу́жбе im Dienst sein;

не́сці слу́жбу den Dienst verséhen*;

пайсці́ са слу́жбы den Dienst quittíeren; ábdanken vi;

2. (сфера працы, установа):

слу́жба інфарма́цыі Informatiónsdienst m, Informatiónsstelle f;

даро́жная слу́жба Stráßendienst m;

слу́жба забеспячэ́ння вайск. Versórgungsdienst m;

слу́жба су́вязі Post- und Férnmeldedienst m; вайск. Náchrichtenwesen n -s;

3. царк. Góttesdienst m; Mésse f -, -n (у католікаў);

саслужы́ць каму-н. слу́жбу j-m (D) éinen Dienst erwéisen* [léisten];

паста́віць што-н. на слу́жбу etw. díenstbar máchen, etwas in (den) Dienst stéllen;

паво́дле абавя́зку слу́жбы díenstlich;

◊

я прашу́ цябе́ не ў слу́жбу, а ў дру́жбу! ich bítte dich um éinen Fréundschaftsdienst

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

валанцёр

(фр. volontaire)

1) асоба, якая добраахвотна паступіла на вайсковую службу (у Англіі, Францыі, Італіі і некаторых іншых краінах);

2) той, хто добраахвотна ўдзельнічае ў якой-н. справе (звычайна новай, цяжкай).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

прызва́ць сов.

1. (на военную службу) призва́ть;

2. (пригласить, заставить прийти) позва́ть, призва́ть;

◊ п. да пара́дку — призва́ть к поря́дку;

п. пад ружжо́ — призва́ть под ружьё

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пасміха́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

Тое, што і пасмейвацца. Дзед Талаш задаволена пасміхаецца: яго ваякі ведаюць службу. Колас. [Вера] пачала па-руску, паспрабавала па-нямецку, а італьянец стаяў і пасміхаўся сваім вялікім ротам з роўнымі белымі зубамі. Мікуліч. Ну а мяне Празвалі ўсе «паэтам» І пасміхаліся, Нібыта з дзівака. Хведаровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

запрада́цца, ‑дамся, ‑дасіся, ‑дасца; ‑дадзімся, ‑дасцеся, ‑дадуцца; зак.

Разм. Узяць задатак пад якую‑н. службу, работу пры дагаворы з кім‑, чым‑н. Запрадацца замежнай разведцы. // Поўнасцю падпарадкавацца каму‑н. за якія‑н. выгады. — Не трэба нам і настаўнік, што за аб’едкі з панскага стала запрадаўся панам з душою! Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Éinberufung

f -, -en

1) скліка́нне

2) вайск. прызыў, набо́р (на службу)

~ von Banknóten — фін. зня́цце банкно́таў (з абарачэння)

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)