Мушы́на, мушы́нка ’асобная чарка гарэлкі’ (Нікіф., Посл., 2). Да му́ха (гл.). Узнікла з фразеалагізмаў: быць пад мухай, рэзаць (біць, давіць) муху.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разні́к ’хто забівае жывёлу’ (шальч., Сл. ПЗБ), ’мяснік’ (Яруш.), укр. різни́к ’разнік’, ’прадавец мяса’, в.-луж. rěznik ’мяснік’. Ад рэ́заць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разразні́ць (разразьні́ць) ’раздзяліць што-небудзь на часткі’, ’прымусова разлучыць некалькі асоб’ (Янк. 1). Ад ро́зніца 2 (гл.), магчыма, пад уплывам рэ́заць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ры́жыца ’асака’ (хойн.). Ад ры́жы (гл.) па колеры расліны або ад рэз́аць (гл.), параўн. рэская трава ’асака’. Параўн. таксама рэ́знік 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Lapis saepe volutatus non obducitur musco
Жорны, якія часта круцяць, мохам не абрастаюць.
Жернова, часто вращаемые, мхом не обрастают.
бел. І нож іржавее, калі ім не рэзаць.
рус. Жернова мхом не обрастают.
фр. Pierre qui roule n’amasse pas (de) mousse (Катящийся камень не собирает мох).
англ. A rolling stone gathers no moss (Катящийся камень мхом не обрастает). The wheel that turns gathers no rust (Вращающееся колесо не ржавеет).
нем. Wälzender Stein wird nicht moosig (Обработанный камень не покрывается мхом). Am rollenden Stein haftet kein Moos (К катящемуся камню не пристаёт мох).
Шасцімоўны слоўнік прыказак, прымавак і крылатых слоў (1993, правапіс да 2008 г.)
Падры́заваць ’падабраць венікам збожжа (знізу ўверх)’ (Сцяшк. Сл.), пудрызовува́ты ’падграбаць лапатай’ (Выг. дыс.). Да рэзаць; у гэтай форме, відаць, украінізм, параўн. підрізува́ти.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Рэ́знуць ’разануць; стукнуць, ляснуць’ (ТСБМ, ТС), рэ́знуцца ’моцна стукнуцца’ (ТСБМ, Мат. Гом.; ганц., Сл. ПЗБ; Шат.). Славац. reznuť ’ударыць’. Ад рэзаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
strámmen
1.
vt сця́гваць; наця́гваць
2.
vi
1) абця́гваць
2) рэ́заць, ці́снуць (пра цесную вопратку; рабіць балюча)
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
géllen
vi прарэ́зліва гуча́ць
in den Óhren ~ — рэ́заць слых
die Óhren ~ ihm — у яго́ ў вуша́х звіні́ць
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Скрадзі́, скрядзі́ ‘кавалак мяса жывёліны, якое сапсавалі пры забоі’ (воран., LKK, 16, 189). З літ. skerdžiaĩ ‘тс’ < sker̃sti ‘рэзаць, заколваць’ (Лаўчутэ, Балтизмы, 72).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)