We’ll catch the next train — Мы пасьпе́ем на насту́пны цягні́к
the next house to ours — дом сусе́дні з на́шым
my next neighbor — мой найбліжэ́йшы сусе́д
next day — наза́ўтра
next year — нале́та
2.
adv.
1) пасьля́, заты́м
He is going to write a letter next — Пасьля́ ён бу́дзе піса́ць ліст
2) па-сусе́дзку, по́бач
He lives next door — Ён жыве́ ў сусе́днім до́ме, у сусе́дняй кватэ́ры
3) (to)
а) найбліжэ́й
б) ама́ль; блізу́
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
АДНАГАДО́ВЫЯ РАСЛІ́НЫ, адналетнікі,
травяністыя расліны, жыццёвы цыкл якіх (ад насення да насення) заканчваецца на працягу аднаго года (найб. кароткі ён у эфемераў, часцей ахоплівае ад 2 да 5 месяцаў). Вядома больш за 100 тыс. відаў, пашыраных на ўсім зямным шары, з іх на Беларусі каля 270 відаў.
Аднагадовыя расліны падзяляюцца на яравыя і азімыя формы. Насенне яравых прарастае вясной або летам і да восені (ва ўмераных шыротах) пасля плоданашэння расліны адміраюць (яравая пшаніца, лён, авёс, ячмень, кукуруза, каноплі, гарох, проса, грэчка, рыс і інш.). Азімыя прарастаюць восенню, зімуюць, на наступны год цвітуць, пладаносяць і адміраюць (азімыя пшаніца і жыта, віка, рапс, васілёк, стрэлкі і інш.). Аднагадовыя расліны (асабліва эфемераў) значна больш у пустыннай зоне і найменш у тундравай.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ДАЖЫ́НКІ,
старадаўняе нар. свята ў беларусаў, звязанае з заканчэннем жніва. Дажынкавыя абрады былі скіраваны на тое, каб аддзякаваць «духам нівы» за хлеб, захаваць яе плён на наступны год. Дажаўшы жыта, жнеі ўпрыгожвалі апошні сноп кветкамі і стужкамі, плялі вянкі з каласоў і кветак і з песнямі ішлі ў вёску. Зайшоўшы ў двор, яны перадавалі апошні сноп гаспадару, які запрашаў іх за гасцінны стол з абавязковымі абрадавымі стравамі — блінамі з маслам і сытой, крупяной кашай. Усе абрады суправаджаліся дажынкавымі песням: іх спявалі ў канцы жніва, у час абраду «завівання барады», па дарозе жней дахаты, у двары гаспадара і на святочным застоллі. На Пн Беларусі Д. спраўлялі двойчы: малыя пасля заканчэння жытняга жніва, вялікія пасля таго, як зжыналі і яравыя. У наш час Д. адзначаюць як свята ўраджаю.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГЮ́ЙГЕНСА—ФРЭНЕ́ЛЯ ПРЫ́НЦЫП,
асноўны прынцып хвалевай оптыкі, які дае магчымасць вызначаць амплітуду (інтэнсіўнасць) хвалі ў кожным пункце, калі вядомыя яе амплітуда і фаза на якой-н. адвольнай паверхні. Першапачаткова сфармуляваны К.Гюйгенсам (1690), развіты з улікам інтэрферэнцыі А.Ж.Фрэнелем (1818), строгую матэм. фармулёўку Гюйгенса—Фрэнеля прынцыпу даў Г.Р.Кірхгоф (1882).
Паводле Гюйгенса—Фрэнеля прынцыпу кожны пункт хвалевай паверхні (фронту хвалі), якой у дадзены момант дасягнула светлавая хваля, з’яўляецца цэнтрам другасных (фіктыўных) кагерэнтных хваль, агінальная якіх у кожны наступны момант часу вызначае новую хвалевую паверхню. Інтэнсіўнасць святла ў пункце назірання вызначаецца вынікам інтэрферэнцыі другасных хваль. Пры гэтым амплітуда другасных хваль залежыць ад вугла паміж нармаллю да хвалевай паверхні ў цэнтры другаснай хвалі і напрамкам на пункт назірання. Гюйгенса—Фрэнеля прынцып выкарыстоўваецца пры рашэнні дыфракцыйных задач. Гл. таксама Дыфракцыя святла, Інтэрферэнцыя святла.
Абавязан, вымушан што‑н. рабіць, або мець якую‑н. якасць. Мы павінны змагацца за мір. □ Чалавек! Ён павінен быць варты свайго месца на зямлі.Карпаў.// Аб тым, што абавязкова здарыцца. Зацменне месяца павінна быць у 11 гадзін вечара. □ [Васіль:] — Мінут праз дзесяць тут па графіку павінен прайсці наступны поезд...Васілёнак.// Ужываецца для вырашэння магчымасці, непазбежнасці чаго‑н. Ён павінен хутка з’явіцца. □ [Муляры] павінны будуць сабрацца неўзабаве, перад закладкаю галоўнага будынка.Чорны.Не мае права жартаваць .. [Марына сваім] лёсам. Яна маладая, яна павінна быць шчаслівая па-сапраўднаму.Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спланава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак., што.
1. Скласці план або праект пабудовы. Спланаваць будынак.
2. Размясціць, пабудаваць паводле плана; адвесці месца для размяшчэння чаго‑н. Спланаваць вуліцу. Спланаваць парк.
3. Скласці план якіх‑н. мерапрыемстваў, развіцця чаго‑н.; арганізаваць (справу, работу і пад.) у адпаведнасці з планам. Спланаваць вясеннія работы. □ Прыйшлі яны [партызаны] ў лагер проста Між соснаў, між кронаў дубовых, І там на карце з бяросты Спланавалі свой бой чарговы.Нядзведскі.Цямнела, а .. [Максім] аставаўся ў канторы з Марголіным, каб спланаваць наступны дзень.Грамовіч.// Намеціць па плану; уключыць у план; запланаваць. Спланаваць на лета паездку на ўзмор’е.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
qualifizíeren
1.
vt
1) кваліфікава́ць, атэстава́ць
2) павыша́ць (чыю-н.) квалі- фіка́цыю
2.
(sich)
1) павыша́ць сваю́ кваліфіка́цыю
2) спарт. вы́канаць кваліфікацы́йныя но́рмы; вы́йсці ў насту́пны раўны́ спабо́рніцтваў
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
ва́жнасцьж.
1. (значнасць) Wíchtigkeit f -; (значэнне) Bedéutung;
насту́пны паво́дле ва́жнасці der nächstwichtigste;
2. (фанабэрыстасць) Hóchmut m -(e)s; Wichtigtueréi f -; (не) вялі́кая ва́жнасць!разм. das ist nicht so wíchtig!, das ist ganz únwichtig!;
дзе́ля бо́льшай ва́жнасціразм. der gróßen Wíchtigkeit hálber
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
nächst
1.
a (най)бліжэ́йшы, найкараце́йшы, са́мы блі́зкі, насту́пны, чарго́вы
in den ~en Jáhren — у бліжэ́йшыя гады́
das ~e Mal — у насту́пны раз
bei ~er Gelégenheit — пры пе́ршым зру́чным вы́падку
der ~e Béste — пе́ршы сустрэ́чны, любы́, пе́ршы, хто пападзе́цца
2.
prp (D) каля́, паблі́зу, пасля́
~ dem Hause — каля́ [паблі́зу] до́ма
~ ihm — усле́д за ім, пасля́ яго́
3.
adv
am ~en — бліжэ́й за ўсё
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Нале́цце ’будучы год’ (Нас., Гарэц., Яруш., Др., Юрч., Сл. ПЗБ), нале́цьця ’тс’ (Бяльк.; бялын., Янк. Мат.; чавус., Нар. сл.; Яўс.; віл., Жыв. сл.), нале́цце ’лета (наступнае)’ (Мат. Гом.). Сюды ж нале́та ’ў будучым годзе’ (Янк. Мат.; Сл. ПЗБ), на‑ле́то ’на будучы год’ (Мядзв.), якія тлумачаць паходжанне слова. Цікавую паралель уяўляюць в.-луж.nalěćo, н.-луж.nalěto ’вясна’, якія Шустар-Шэўц (13, 985) выводзіць *na lěto, *na letьje ’час, калі паварочвае на лета’. Ва ўсіх гэтых выпадках пад летам разумеецца ’спрыяльная пара для палявых работ’, пра што сведчыць наступны тэкст у слоўніку Насовіча: Загадаю загадку; закину за грядку; нехай моя загадка лежыць до налецця, г. зн. сяўба жыта на зіму. Слова вядома таксама паўднёварускім гаворкам: нале́тье, нале́тие ’будучы год; будучае лета’ (СРНГ).