шыракало́бы, ‑ая, ‑ае.
Які мае шырокі лоб. Праз хвілін колькі ў пакой увайшоў строгі мужчына, высокі, шыракалобы, з касмылямі шэрых валасоў на палыселай галаве. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лабрэт ’здаравяка’ (Юрч.), зах.-бран. ’дужы, рослы, моцна разгультаены мужчына’. Відавочна, у выніку кантамінацыі пераноснага лоб ’гультай’ і брытан (гл.) ’чалавек моцнага складу’, ’таўсцяк’ (∼ бялын. брысь ’здаравяка-лайдак’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лаба́н 1 ’самая вялікая кефаль, Mugil cephalus’ (ТСБМ), рус. лобан ’тс’ < лоб ’галава’, перм. лобан ’рыба язь’, укр. лобань ’з вялікім ілбом’. З рус., відавочна, паходзіць і польск. łoban ’кефаль’. Параўн. славац. lebeň(a) ’галава’ (экспр.), аналагічнае беларускай лексеме паводле ўтварэння.
Лаба́н 2 ’карова без рагоў’ (Нар. словатв., Сцяшк. Сл.; віл., Сл. паўн.-зах.). Адпрыметнікавае ўтварэнне з дырыватам ‑ан, з экспрэсіяй зніжанасці (Сцяцко, Афікс. наз., 94; Ляшчынская, Весці АН БССР, 1972, 1, 87). Да лоб 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
rozkrwawić
зак. разбіць да крыві;
rozkrwawić czoło — разбіць лоб да крыві
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
poorany
pooran|y
зрэзаны, спаласаваны;
czoło ~e zmarszczkami — пакрыты маршчынамі лоб
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
нахлабу́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак., што.
Разм. Насунуць галаўны ўбор на лоб, вушы і пад. Васіль нахлабучыў вушанку на самыя вочы і пайшоў з канторы. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ашчапі́ць, ашчаплю, ашчэпіш, ашчэпіць; зак., каго-што.
Разм. Тое, што і абшчапіць. — Андрэйка! — ускрыкнула.. [бабулька Макрына], ашчапіла ўнука жылістымі рукамі за шыю і пацалавала яго ў лоб. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сцямне́лы, ‑ая, ‑ае.
Які стаў цёмным, пацямнеў. Лоб высокі, нейкі сцямнелы, пукаты; шчокі праваліліся. Скрыган. Белыя краны строма вырысоўваліся на фоне яшчэ не зусім сцямнелага неба. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
табурэ́цік, ‑а, м.
Памянш. да табурэт; маленькі табурэт. Феня сядзела каля Зоінага ложка на табурэціку, глядзела на малую, папраўляла на ёй коўдру, выцірала хустачкаю спацелы лоб. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лэп! 1 ’пра мацанне, абмацванне’ (мсцісл., Нар. лекс.), ’хап, цап’ (віл., швянч., Сл. ПЗБ). Балтызм, параўн. літ. lep! — для абазначэння бегу рыссю. У паўн.-слав. мовах для раптоўнага хапання, мацання ўжываецца лап!, łap! lap!, якія з прасл. lapъ! (больш падрабязна гл. Слаўскі, 4, 464).
Лэп! 2 — пра гук, калі злёгку выцяць рукой (КЭС, лаг). Іншы варыянт выклічніка лоп! (гл.).
Лэп 3 ’лоб’ (шчуч., КЭС). Да лоб 1 (гл.). Сюды, відаць Лэпʼe — назва поля (в. Радастава, драг., Клім., Бел. анам., 1985) < lobьje.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)