1. Які мае адносіны да сядзібы. [Курловіч] выйшаў за сядзібныя будынкі, трымаючы кірунак на агароды.Дуброўскі.
2. Звязаны з жыццём дваранскіх сядзіб. Цікавы помнік беларускай сядзібнай архітэктуры — палац памешчыка Шырына ў Германовічах (1782).«Помнікі».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мадэ́рн, -у, м.
1.Кірунак у выяўленчым і дэкаратыўна-прыкладным мастацтве канца 19 — пачатку 20 ст., якому ўласціва супрацьпастаўленне мастацтву мінулага, адмаўленне прамых ліній, вуглоў на карысць натуральных ліній, арнаментальнасць.
2.у знач.прым., нязм. Пра стыль дэкадэнцкага кірунку ў мастацтве.
Мэбля-м.
Стыль-м.
3. Што-н. сучаснае, моднае (разм.).
Пагоня за мадэрнам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
накірава́льны, ‑ая, ‑ае.
1.Спец. Які прымушае што‑н. рухацца ў пэўным кірунку. Накіравальныя ролікі.
2.узнач.наз.накірава́льная, ‑ай, ж.Спец. Лінія, якая вызначае кірунак, у якім рухаецца прамая, што ўтварае канічную або цыліндрычную паверхню.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
арыентава́цца, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; незак.
1. Вызначаць паводле якіх‑н. арыенціраў сваё становішча на мясцовасці або кірунак свайго руху. Уменне арыентавацца на мясцовасці.// Разбірацца ў размяшчэнні чаго‑н., уяўляць сваё месцазнаходжанне. У Янкі не было ахвоты цягацца з кашом па хв[о]йн[і]ках, ён слаба арыентаваўся ў лесе дый вочы меў блізарукія.Колас.
2.перан. Разбірацца ў чым‑н. [Андрэй] добра арыентуецца ў складанай абстаноўцы, узначальвае кіраўніцтва забастоўкай, стварае акружком, райкомы.Хромчанка.
3.перан.; накаго-што. Вызначаць кірунак сваёй дзейнасці, лінію сваіх паводзін у залежнасці ад каго‑, чаго‑н.; спадзеючыся на каго‑, што‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наканава́цца, ‑нуецца; зак.
Разм. Наперад, загадзя вырашыцца, абумовіцца, атрымаць пэўны кірунак. Адным словам, ва ўяўленнях.. [Настачкі] ужо выразна наканаваўся надзел свету ў часе на дзве палавіны: страшная мінуўшчына, калі яе яшчэ не было на свеце, і цяперашняе яе маленства.Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
АРЫЕНЦІ́Р,
1) добра бачны на мясцовасці нерухомы прадмет або элемент рэльефу, па якім можна арыентавацца на мясцовасці.
2) У пераносным значэнні — кірунак дзейнасці, мэта, устаноўка.
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
southward
[ˈsaʊӨwərd]1.
adj.
паўдзённы
2.
adv.
на по́ўдзень
3.
n.
паўдзённы кіру́нак, бок або́ пункт
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
вы́кіраваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., каго-што.
1. Надаць неабходны кірунак. Выкіраваць статак у бок лесу. Выкіраваць воз на дарогу. □ Няўдаліца Сцяпан і тут не выкіраваў як трэба — утулкаю кола зачапіў за .. шула.Мележ.
2.перан. Накіраваць на належны жыццёвы шлях.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
азна́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак., што.
1. Вызначыць характэрныя рысы чаго-н., даць фармуліроўку чаму-н.
А. геаграфію як навуку.
2. Паказаць кірунак, шлях каму-, чаму-н.; вылучыць на фоне чаго-н.
А. шлях да перамогі.
3. Абумовіць сабой, прадвызначыць.
Вялікая падзея азначыла прыход новага ў жыцці.
|| незак.азнача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз.азначэ́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)