Вушко́ ’ямка ў печы, збоку, для попелу, гарачага вуголля’ (Шушк., 156). Да ву́ха, памянш. форма для абазначэння дэталі печы на падставе метафары «ўваход у печ — галава».

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

стрельну́ть сов., однокр., разг.

1. стрэ́льнуць;

2. (о боли) безл., разг. кальну́ць;

стрельну́ло в у́хе кальну́ла ў ву́ха.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)

zíscheln

1.

vi шапта́цца

2.

vt шапта́ць

ins Ohr ~ — шапта́ць на ву́ха

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

Аблаву́хі, аблаухі ’з вялікімі вушамі’ (БРС, Нас., Шат., Янк., Бір. дыс., Бяльк., Мат. Гродз.), рус. облоухий да obьlъ (рус. облый ’вялікі, круглы’ і інш.) і ухо ’вуха’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ву́шка, ‑а; Р мн. ‑шак; н.

1. Памянш.-ласк. да вуха (у 2 знач.); маленькае вуха.

2. Тое, што і вуха (у 5 знач.). Каваль падняў звон за вушка і ўдарыў па ім каменем. Ваданосаў.

3. пераважна мн. (ву́шкі, ‑шак). Петлі ў абутку для замацавання яго на назе або нацягвання. Ад лапцей засталіся адны аборы і некалькі вушак. Якімовіч. [Тамашовы] боты.. былі звязаны разам за вушкі і перакінуты на плячах. Бядуля.

4. Дзірачка для ніткі ў іголцы.

5. пераважна мн. (ву́шкі, ‑шак). Страва, зробленая з кавалачкаў цеста з угорнутым у іх тварагом, грыбамі і пад.

•••

За вушка ды на сонейка — выкрыць, прыцягнуць да адказнасці каго‑н. [Левановіч:] А мы яго зараз за вушка ды на сонейка. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

атало́гія

(ад гр. us, otos = вуха + -логія)

навука пра хваробы вушэй, іх лячэнне і прафілактыку.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

weather​2 [ˈweðə] adj. naut. наве́траны, накірава́ны су́праць ве́тру;

on the weather side на ве́траным баку́

♦

keep one’s weather eye open быць дальнаба́чным, трыма́ць ву́ха во́стра, быць пі́льным

Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)

Вуша́ты ’з вялікімі вушамі’ (Нас., Байк. і Некр., КСТ). Ад ву́ха, ву́шы з суфіксацыяй, характэрнай для прыметнікаў са значэннем ’які мае пэўную асаблівасць’; параўн. барадаты, насаты і інш.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Перапало́нка (i̯lipimeюпка) ’перакладзіна над варотамі’ (Юрч. СНЛ). Магчыма, уграфінізм. Параўн. вепск. реГ ’верхні вушак у дзвярах ці ъокипх’, раіʼіпе ’верх, верхні бок’, удм./;е/ ’вуха’ (і бел. вушак).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Вухава́дны ’сварлівы’ (Мат. Гом.). Ад ву́ха і ва́дзіць (гл.), тут хутчэй за ўсё ў значэнні ’шкодзіць’, тады першаснае значэнне — ’той, які шкодзіць вушам (сваім крыкам і да т. п.)’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)