о́да

(гр. oda = песня)

урачысты верш, прысвечаны якой-н. значнай падзеі або асобе.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Вятро́ўкі ’басаножкі’ (Сцяц., Нар., Сцяц., З нар. сл., Жд.); ’жаночыя туфлі з адкрытай пяткай’ (Інстр. I, Сцяшк. МГ). Запазычана з польскай мовы; гл. Сцяц., Нар., 152; Крамко, З нар. сл., 85 (у апошняга «ў перыяд да 1939 г.»). Геаграфія слова (толькі заходняе) на карысць гэтай думкі. Параўн. польск. wiatrówka ’летняе адзенне’ (Верш. сл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

спатыкну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. Зачапіўшыся за што-н. на бягу ці ідучы, страціць раўнавагу.

С. аб камень.

2. перан. Спыніць якое-н. дзеянне, перастаць рабіць што-н., натрапіўшы на перашкоды, цяжкасці (разм.).

Толькі б не с., чытаючы верш па памяці.

3. перан. Зрабіць памылку ў жыцці (разм.).

Быў выпадак, і я спатыкнуўся.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

скандзі́раваць

(ням. skandieren, ад лац. scandere)

выразна, па складах вымаўляць словы (напр. с. верш).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Gedícht

n -(e)s, -е верш, палма

das ist ein ~! — гэ́та цудо́ўна!

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)

канта́та, ‑ы, ДМ ‑таце, ж.

1. Буйны музычны твор урачыстага або лірыка-эпічнага зместу для салістаў, хору і аркестра.

2. Урачыстая харавая песня.

3. Даўнейшы ўрачысты лірычны верш; ода.

[Іт. cantata.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

перакасава́ць, ‑сую, ‑суеш, ‑суе; зак., што.

Разм.

1. Закрэсліць што‑н. ад пачатку да канца (пра напісанае, намаляванае і пад.). Перакасаваць верш. Перакасаваць старонку рукапісу.

2. Закасаваць, закрэсліць усё, многае.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рама́нс, ‑а, м.

1. Невялікі вакальны твор для голасу з інструментальным суправаджэннем. [Саша:] — Вы маглі даць няўдалую лекцыю, але гэта не можа пашкодзіць вам самім праспяваць, ну, напрыклад, раманс. Колас. // Невялікая музычная п’еса пявучага, меладычнага характару.

2. У сярэдневяковай заходнееўрапейскай літаратуры — лірычны любоўны верш песеннага народнага складу.

3. Невялікі лірычны верш, часта пакладзены на музыку. Рамансам таксама называюць лірычны твор, прысвечаны звычайна любоўным перажыванняў. Узорам беларускага раманса з’яўляецца «Зорка Венера» М. Багдановіча. А. Макарэвіч.

[Фр. romance.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

усячэ́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. усячы.

2. У граматыцы, літаратуразнаўстве — скарачэнне слова або верша ў канцы, а таксама само слова або верш з такім скарачэннем. Дактыль з усячэннем.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

экспро́мт

(лац. expromtus = гатовы)

невялікі верш, музычны твор, кароткая прамова, створаныя адразу, у момант выканання.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)