со́кат, ‑у, М ‑кане, м.
1. Крык некаторых птушак. Сокат курыцы. □ Сокат птушак замёр, Як бы поўнач была, Адно свісне тапор Ды зазвоне піла. Купала.
2. Рэзкія кароткія і частыя гукі, якія нагадваюць крык некаторых птушак (пра машыны, механізмы і пад.). Сокат камбайна. Сокат аўтамата.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сухасто́й, ‑ю, м., зб.
Засохлыя на корані дрэвы. Назаўтра .. [Катлубовіч] .. устаў нацямочку і да падвячорка спускаў сухастой у лесе. Чорны. Карэнне ў глебе бомбы пакрамсалі. Усюды — буралом ды сухастой. Аўрамчык. // Тое, што і сухастоіна. Натрапіўшы на выварат ці сухастой,.. [Антон] шкадаваў дрэва, як нябожчыка. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ужа́ць, ужну, ужнеш, ужне; ужнём, ужняце; зак.
1. (звычайна з адмоўем «не»). Змагчы жаць. Гэтым сярпом не ўжнеш. Жыта такое, што не ўжаць.
2. Нажаць, зжаць якую‑н. колькасць. Бацька з Захарам недзе там [жыта] калоцяць сёння, што пазаўчора ўжалі на гары ды падсушылі. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
утрупяне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм. Абмерці, абамлець ад страху, спалоху. [Ляснік:] — Падняў некалькі грыбоў, адагнуўся і ўтрупянеў: з-за маладой елачкі шусь на паляну мядзведзь, стаў і аблізваецца. Пальчэўскі. [Скуратовіч:] — Гавары праўду, а то зараз падніму, ды так лясну,.. што не ўстанеш. Міхалка ўтрупянеў. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цяжа́рная,
Якая носіць ва ўлонні плод. Бабы не давалі галасіць Марыне, бо яна хадзіла цяжарнай апошнія дні. Ермаловіч. / у перан. ужыв. Ды глянь: набухшы ў кожнай баразёнцы, Цяжарная ўраджаямі ралля У павітухі запрашае сонца. Макаль. / у знач. наз. цяжа́рная, ‑ай, ж. Гімнастыка для цяжарных.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шабулды́х, выкл. у знач. вык.
Разм. Ужываецца паводле знач. дзеясл. шабулдыхнуцца і шабулдыхнуць. У яму, дзе зімавала бульба, набегла вада. Косцік ішоў, паслізнуўся на гліне і — шабулдых у ваду. С. Александровіч. [Рыбак:] — Падцягнуў.. [шчупака] да берага, хацеў рукамі ўхапіць, ды не ўтрымаўся і — шабулдых у ваду! Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вучы́ць несов.
1. учи́ть; обуча́ть;
в. заме́жнай мо́ве — учи́ть (обуча́ть) иностра́нному языку́;
2. (усваивать) учи́ть;
в. уро́к — учи́ть уро́к;
3. (читать наставления) поуча́ть;
◊ го́ра му́чыць ды жыць ву́чыць — посл. го́ре му́чит да жить у́чит
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абхо́д м.
1. -ду (действие) обхо́д;
а. урача́ — обхо́д врача́;
накірава́ць ро́ту ў а. праці́ўніка — дви́нуть ро́ту в обхо́д врага́;
2. -да (место, путь; участок) обхо́д;
зру́чны а. — удо́бный обхо́д;
~ды лясні́цтва — обхо́ды лесни́чества
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мо́да ж. мо́да;
па апо́шняй мо́дзе — по после́дней мо́де;
часо́піс мод — журна́л мод;
быць у мо́дзе — быть в мо́де;
◊ узя́ць (паня́ць) мо́ду — а) пова́диться; б) приобрести́ привы́чку; привы́кнуть;
апо́шні крык ~ды — после́дний крик мо́ды
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
леге́нда I ж., в разн. знач. леге́нда;
старажы́тная л. — дре́вняя леге́нда;
пра яго́ хо́дзяць ~ды ў наро́дзе — о нём хо́дят леге́нды в наро́де
леге́нда II ж., спец. леге́нда;
л. да ка́рты — леге́нда к ка́рте
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)